Oerol toont nieuwe zin voor plekken
Door verslaggever Jeroen Wielaert
Hoog boven het toneel lichtte de maan op, weerspiegelend in het waddenwater. Het gebeurde tijdens de tryout van Buzz Aldrin waar ben je gebleven?, vanavond de openingsvoorstelling van Oerol, door Toneelgroep Oostpool. Het was de best mogelijke verbeelding van het vaste thema van de nieuwe editie van het eilandfestival: Sense of Place. In die geest moet de jaarlijkse buiteling van locatietheater en beeldende kunst weer over Terschelling dwarrelen.
Ik zie je zinderzon/ik zie je zenuwmist/zachtzout en tederkust/ik kom eraan. Zo staat het om de omslag van het programmaboekje voor Oerol nr 33. Het is het begin van een hele reeks eilanderpoëzie, passend in de vertrouwde, tijdloze sfeer van zon, zee en zindering die om het festival hangt. Het blijft voortschrijden met pioniersgeest, steeds weer zoekend naar verbindingen tussen cultuur en landschap. In 2014 moet een nieuwe stap zichtbaar worden, volgens creatief directeur Joop Mulder en algemeen directeur Marelie van Rongen: "Een stap om ons publiek cultuur te kunnen blijven bieden en sterker nog, een fris publiek te betrekken. Niet minder, maar meer. Onder de noemer Sense of Place initieert Oerol culturele landschapsontwikkeling. Een verbintenis tussen natuur, cultuur, wetenschap en economie"
Nieuwe dimensie
Helemaal nieuw is het niet; het is wel een uitbreiding van een dynamiek die op Oerol al veel langer zichtbaar is. De echt nieuwe dimensie is de samenwerking met Leeuwarden Europese Culturele Hoofdstad 2018. Sense of Place blijft tot dat jaar het motto. Er is geen woord Fries bij, maar het is goed voor de internationale verstaander. Uit de fondsen voor de nieuwe hoofdzetel is een deel van het project Wadland betaald, als onderdeel van een hele reeks cultuur- en natuurprojecten in en rond de Waddenzee in 2018. Creatief directeur Joop Mulder van Oerol: "Het Waddengebied is het achterland van Leeuwarden Culturele Hoofdstad, zoals de Provence in 2013 het achterland was van Marseille Culturele Hoofdstad. Hoe moo is het dat juist Oerol met 33 jaar expertise alle kracht en kennis in kan zetten om van het Waddengebied niet alleen werelderfgoed, maar ook cultureel erfgoed te maken."
Wadland is bedacht door Bruno Doedens van het landschapskunstencollectief SLEM, al jaren schepper van unieke kustcreaties. Een vroege prent van Mondriaan, Pier and Ocean, vormde de inspiratie voor een nieuwe schepping op de Noordvaarder, de uitgestrekte zandvlakte bij West-Terschelling die onderloopt bij vloed. Doedens: "De essentie is dat we natuur en cultuur op een nieuwe manier samenbrengen. Met wilgentenen worden een soort dammen gemaakt die van bovenaf een Mondriaan voorstellen. Een abstractie van een zee en een boom. Op 150 bij 150 meter is het een landschap van bogen in lange lijnen. Het zand slaat er in neer. Daarmee laten we het proces van landaanwinning op een nieuwe manier zien. Het is gebouwd door 250 studenten uit verschillende opleidingen. Zij moeten het Waddengebied op een nieuwe manier verder gaan beheren en ontwikkelen. Zij krijgen een nieuwe kijk op culturele landschapsontwikkeling."
Schijnwerpers of anonimiteit?
Jeugdige energie is ook de kern van de voorstelling over Buzz Aldrin van Toneelgroep Oostpool. Dat levert niet direct sprankelend theater op over het getob van een schaduwfiguur: de eeuwige tweede. Aldrin was in 1969 na Neil Armstrong de volgende man op de maan. Het was maar een stap verschil tussen de eeuwige schijnwerpers en de anonimiteit achter de gordijnen. De jonge regisseur Joeri Vos baseerde zich op een boek van de Noorse auteur Johan Harstad. Hoofdfiguur Mattias wil helemaal niet opvallen, maar is wel een talentvolle zanger. Het levert een beladen, warrig stuk op over verloren doelen en liefdes dat uitwaaiert van de Faeröer Eilanden naar Srebrenica. Het is niet de beste openingsvoorstelling uit de geschiedenis van Oerol.