Europese verkiezingen: hoe en wat?
Nederland gaat weer naar de stembus, dit keer voor de Europese verkiezingen. Hieronder vindt u de antwoorden op de meestgestelde vragen:
Wanneer kunnen we stemmen?
Op donderdag 22 mei om 07.30 uur gaan de stembureaus in Nederland open. Ze sluiten weer om 21.00 uur 's avonds.
Hoe kan ik stemmen?
Van de gemeente heeft u per post een stempas gekregen. Met die stempas en uw identiteitsbewijs (paspoort, id-kaart of rijbewijs) kunt u in elk willekeurig stembureau in uw gemeente stemmen. Als u buiten uw gemeente wilt stemmen, heeft u een kiezerspas nodig.
Op wie kunnen we stemmen?
Aan de Europese verkiezingen doen negentien partijen mee:
1. CDA - Esther de Lange
2. PVV - Marcel de Graaff
3. PvdA - Paul Tang
4. VVD - Hans van Baalen
5. D66 - Sophie in 't Veld
6. GroenLinks - Bas Eickhout
7. SP - Dennis de Jong
8. ChristenUnie-SGP - Peter van Dalen
9. Artikel50 - Daniël van der Stoep
10. IQ, de Rechten-Plichten-Partij - Gunther Niessen
11. Piratenpartij - Matthijs Pontier
12. 50Plus - Toine Manders
13. De Groenen - Jolanda Verburg
14. Anti EU(ro) Partij - Arnold Reinten
15. Liberaal Democratische Partij - Sammy van Tuyll
16. JEZUS LEEFT - Joop van Ooijen
17. ikkiesvooreerlijk.eu - Michel van Hulten
18. Partij voor de Dieren - Anja Hazekamp
19. Aandacht en Eenvoud - Abraham de Kruijf
Hoeveel zetels in het Europees Parlement krijgt Nederland?
Na de verkiezingen zijn er 26 zetels te verdelen onder de Nederlandse partijen uit een totaal van 751 Europarlementariërs.
Hoe hoog was de opkomst verkiezingen in 2009?
Ruim een derde van de kiezers in Nederland bracht bij de vorige verkiezingen zijn of haar stem uit. De opkomst in 2009 was 36,8 procent. Dat is de laagste opkomst bij Nederlandse verkiezingen van de afgelopen jaren. De opkomst was wel weer hoger dan het dieptepunt bij de Europese verkiezingen in 1999, toen net geen 30 procent van de kiezers ging stemmen.
Wat is er anders aan deze verkiezingen?
Dit zijn de eerste verkiezingen voor het Europees Parlement sinds de inwerkingtreding van het verdrag van Lissabon in 2009. Daardoor heeft het EP nieuwe bevoegdheden gekregen. De belangrijkste is dat de Europese staatshoofden en regeringsleiders bij de keuze voor de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie "rekening moeten houden met de verkiezingsuitslag". Dit heeft ertoe geleid dat de Europese politieke families kandidaten naar voren hebben geschoven voor deze invloedrijke positie.
Deze kandidaten gaan in aanloop naar de verkiezingen met elkaar in debat. Dat is echt nieuw. De christen-democraten hebben de Luxemburger Juncker tot hun boegbeeld benoemd, de sociaal-democraten hebben de Duitser Martin Schulz naar voren geschoven en voor de liberalen is de Belg Guy Verhofstadt de kandidaat-voorzitter. Overigens wil dit niet zeggen dat één van deze kandidaten ook daadwerkelijk de nieuwe voorzitter wordt. De EU-leiders kunnen een andere kandidaat voorleggen aan het Europees Parlement. Premier Rutte heeft dat met zoveel woorden al gezegd.
Dit spel gaat direct ná de verkiezingen spelen. Op dinsdag 27 mei, om 11.30 uur komen de leiders van de politieke groepen in het Europees Parlement bij elkaar om de verkiezingsuitslag te bespreken. 's Avonds komen alle 28 EU-regeringsleiders bijeen voor een informeel diner om hetzelfde te doen.
Wanneer stemt de rest van Europa?
De Europese verkiezingen duren van donderdag 22 mei tot en met zondag 25 mei. Verreweg de meeste van de 28 EU-lidstaten stemmen op zondag:
Donderdag 22 mei: Groot-Brittannië.
Vrijdag 23 mei: Ierland, Tsjechië (ook 24 mei).
Zaterdag 24 mei: Letland, Malta, Slowakije.
Zondag 25 mei: België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Kroatië, Litouwen, Luxemburg, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Spanje, Zweden.
Wanneer komt de uitslag?
Pas na sluiting van de stembureaus op zondagavond worden de uitslagen bekendgemaakt. De EU is bang dat anders de uitslagen uit bijvoorbeeld Nederland de kiezers in België zouden beïnvloeden. De laatste stembureaus gaan in Italië dicht, om 23.00 uur. Daarna worden de uitslagen gepubliceerd. Overigens geeft de NOS op donderdagavond wel een prognose van de Nederlandse uitslag op basis van een exitpoll.