Groningen geërgerd over Kamp en NAM

Van research-redacteuren Heleen Ekker en Reinalda Start

Bestuurders en hulpdiensten in de provincie Groningen hebben forse kritiek op de NAM en op minister Kamp. Ze vinden dat Kamp nog steeds te veel risico's neemt en ergeren zich eraan dat de NAM een lijst van onveilige huizen achterhoudt.

Dat blijkt uit een inventarisatie door de NOS van de bezwaren ('zienswijzen') die gemeenten, provincie, waterschappen, politie en brandweer hebben opgesteld. Tot donderdag kunnen ze bezwaar maken tegen het gaswinningsbesluit van minister Kamp. Die besloot in januari om veel minder gas te gaan winnen bij Loppersum, maar de totale gaswinning slechts beperkt te verminderen.

Allemaal zijn de bestuurders het erover eens: er is te weinig aandacht voor de veiligheid van de bewoners. Het risico op zwaardere aardbevingen wordt volgens hen nog steeds onderschat. En nu de gaswinning bij Loppersum is teruggeschroefd, lopen andere gebieden mogelijk extra gevaar.

Lijst onveilige huizen

Het steekt de hulpdiensten en bestuurders die samen de Veiligheidsregio Groningen vormen, dat zij ondanks herhaalde verzoeken aan de NAM nog steeds geen overzicht hebben gekregen van woningen en gebouwen die acuut gevaar lopen. Volgens de burgemeesters heeft de NAM zo'n lijst met daarop zeker 250 gebouwen, omdat inspectieteams van het gaswinningsbedrijf uitgebreid onderzoek hebben gedaan naar de schade aan huizen.

De Veiligheidsregio denkt dat door de bevingen relatief veel woningen in slechte staat verkeren. Het aantal en de locatie van die woningen is relevant om te weten, vinden de gemeenten, omdat de hulpdiensten zich dan beter kunnen voorbereiden.

In een reactie zegt de NAM dat de inspecties nog volop gaande zijn en dat de gegevens nog worden verwerkt. Daardoor is bijvoorbeeld nog niet bekend hoeveel huizen uit voorzorg worden gestut. Bovendien wil stutten nog niet zeggen dat die huizen ook onveilig zijn, aldus de NAM.

Minder gas winnen

Een aantal bestuurders vindt ook dat er minder gas zou moeten worden gewonnen. Omdat nog onduidelijk is hoe zwaar de aardbevingen kunnen worden, zou uit voorzorg de produktie verder naar beneden moeten. Zo vindt de gemeente Ten Boer dat er maximaal 30 miljard kubieke meter per jaar gewonnen zou moeten worden, in plaats van 42 miljard zoals nu is besloten door minister Kamp.

Ondanks alle onderzoeken blijft onduidelijk wat de aardbevingsrisico's van de extra winning in andere gemeenten zijn nu er bij Loppersum minder wordt gewonnen.

Zo vreest Oldambt dat gebouwen op termijn zo ernstig beschadigd kunnen raken dat ze gesloopt moeten worden. Het risico is volgens de gemeente des te groter omdat de gebouwen nu al te lijden hebben van de natuurlijke bodemdaling. "Herstel van scheuren zal niet leiden tot verhelpen van het probleem. De onveiligheid zal toenemen. Wij vrezen dat sloop dan op termijn de enige optie is die overblijft."

De stad Groningen is vooral bezorgd over de nieuwbouwwijk Meerstad. Door de verplaatsing van de gaswinning richting deze wijk moeten de huizen daar aan nieuwe bouwnormen voldoen. Dat gaat extra kosten met zich meebrengen en beschadigt het imago van de wijk verder, vreest de stad.

Dijken

Ook blijkt uit de zienswijzen dat er nog veel onduidelijkheid is over de gevolgen van aardbevingen voor de dijken, voor gasleidingen, voor het hoogspanningsnetwerk en voor chemische bedrijven als VOPAK en Chemiepark.

De gemeente Ten Boer, waar vorig jaar de dijk langs het Eemskanaal het dreigde te begeven, stelt: "De impact van een dijkdoorbraak zal zeer ernstig zijn en grote delen van de gemeente Ten Boer zullen voor langere tijd overstroomd zijn, met alle gevolgen van dien".

De gemeenten willen verder weten waarom eerder werd uitgegaan van een maximale kracht van 5 op de schaal van Richter en nu van 4,1. De Veiligheidsregio blijft in het incidentbestrijdingsplan rekening houden met bevingen met een kracht van 5.

Gemeenten omarmen kritiek Staatstoezicht op de Mijnen

Minister Kamp nam het gasbesluit op basis van 11 onderzoeken. Aanleiding voor het nieuwe gasbesluit was de aardbeving in Huizinge in 2012; die is met een kracht van 3,6 de zwaarste tot nu toe.

De toezichthouder op de gaswinning, het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM), adviseerde de gaswinning snel zoveel mogelijk te beperken.

Uit de zienswijzen van de Groningse gemeenten en provincie blijkt dat zij veel waarde hechten aan de adviezen van het Staatstoezicht. Het SODM adviseerde de gaswinning veel verder terug te schroeven, dan minister Kamp heeft besloten. Ook adviseerde het SODM minister Kamp het winningsplan van de NAM af te wijzen.

De Veiligheidsregio schreef een blauwdruk voor een zienswijze en stuurde die naar ruim twintig Groningse gemeenten. Die voegden daar soms eigen opmerkingen over lokale aspecten aan toe. In een aantal gevallen heeft de gemeenteraad de zienswijze al definitief vastgesteld, elders moet de gemeenteraad er nog over praten.

Vragen of opmerkingen? Mail redacteuren Reinalda Start of Heleen Ekker.