"Het lijkt een implosie van de PVV"

"Het lijkt wel of Wilders zijn maatschappelijke antenne een beetje kwijt is." Volgens politiek verslaggever Joost Vullings maken veel PVV'ers dit weekend de afweging of ze uit de partij stappen vanwege de omstreden uitpraken van Wilders.

Is Wilders zijn politieke gevoel kwijt?

"Daar lijkt het wel een beetje op. Als zijn maatschappelijke antenne gaat haperen, heeft hij een heel groot probleem. Eerder deed hij ook wel uitspraken die door heel veel mensen als heftig werden ervaren, maar dan bleek altijd dat zijn achterban het met hem eens was. En dan zag je hem stijgen in de peilingen."

"Ik kan me niet voorstellen dat hij nu gaat stijgen. We moeten het even afwachten, maar ik denk dat hij nu een gang naar beneden gaat maken."

Is dit een implosie van de PVV?

"Daar heeft het wel heel veel van weg. Zeker als dit proces doorzet. De Statenfracties van Friesland en Utrecht komen nog bij elkaar, en ook daar rommelt het. Het is zeer stevige erosie van binnenuit. Als het proces doorzet, kunnen we inderdaad spreken van een implosie van de PVV."

Is dat alleen om die uitspraak over Marokkanen, of is er meer aan de hand?

"Als je gisteravond PVV-Kamerlid Joram van Klaveren zag, die de fractie verliet, dan zie je dat het een mengeling is. Hij zegt: ik ben het ook niet eens met de sociaal-economische standpunten van de PVV. Die zijn veranderd van VVD-standpunten naar SP-standpunten. Dat had hij tot nu toe voor lief genomen vanwege de standpunten over integratie.

Wat je ook ziet is dat PVV'ers zich totaal niet serieus genomen voelen. Raadslid Chris Jansen in Almere zegt dat hij geen contact heeft gehad met Wilders. Het is zeer typerend voor de PVV dat mensen die zijn gekozen nauwelijks contact hebben met Wilders. Ze kunnen niet overleggen en worden verrast door allerlei koerswijzigingen van de partij. Ook daar hebben veel PVV'ers moeite mee."

Wilders bepaalt wel wie er op de kandidatenlijst komt...

"Ja, en daar worden veel PVV'ers onzeker van. Het dilemma is als je je eenmaal aan die partij verbindt, dan kan dat vervelende consequenties hebben voor je carrière. Die mensen zitten een beetje gevangen. Dat geldt zeker voor Kamerleden die voor hun inkomen geheel afhankelijk zijn van hun werk. Die denken: als ik breek en ik word straks niet meer herkozen, dan kan ik geen kant meer op met dat stempel van PVV op me. Dat bindt mensen nog vaak aan Wilders."

In België is er rond het Vlaams Belang een 'cordon sanitaire'. Is dat er nu ook rond de PVV?

"Ja, de facto is dat er wel. De VVD in Almere houdt de deur formeel nog open. Als Wilders afstand doet van zijn uitspraken, zou er weer verder gesproken kunnen worden. Maar ik denk dat zelfs als Wilders dat doet, er voor de VVD te veel is gebeurd. De PVV is compleet geïsoleerd, zowel landelijk als op provinciaal en gemeentelijk niveau. Niemand wil meer met de PVV samenwerken."

En de PVV'ers zelf? Gaan er nog meer mensen uitstappen?

"Een aantal heeft aangegeven te blijven, maar Roland van Vliet zei vorige week ook nog zeer stellig: ik ben en blijf PVV'er. Dat was een paar dagen later ook anders. Ik kan me zo voorstellen dat heel wat PVV'ers dit weekend op de bank zitten en denken: wat nu? Want dit is wel het moment om de afweging te maken. Als je nu langer blijft en je stapt er pas over twee weken uit, heb je een geloofwaardigheidsprobleem."

"Als dit verder gaat krijg je het beeld van ratten die het zinkende schip verlaten. En dat is een beeld waar kiezers niet van houden."