Wat doet China in Nederland?
Door redacteur en China-specialist Floris Harm
"Nederland is voor China de toegangspoort tot Europa." Zo verklaarde een Chinese regeringswoordvoerder vorige week dat president Xi Jinpings eerste Europese bezoek in Nederland begint.
Die verklaring wordt ondersteund door de handelsdelegatie van 250 bedrijven die vandaag in het kielzog van Xi op Schiphol aankomt. Ze zijn op zoek naar kansen op de Nederlandse markt.
Hoe groot is de handel tussen Nederland en China?
Al sinds de eerste VOC-schepen voor de Chinese kust opdoemden, is handel het centrale thema geweest in de relatie tussen Nederland en China. Binnen de Europese Unie is Nederland al tien jaar lang China's tweede handelspartner.
Van oudsher reisden Nederlandse ondernemers naar China, maar de laatste jaren is er ook beweging in omgekeerde richting. Voor de duidelijkheid: nog altijd importeert Nederland meer uit China dan andersom. Dat geldt ook voor investeringen. Maar de Nederlandse invoer en investeringen blijven al jaren steken op ongeveer 35 miljard en 6 miljard per jaar.
De export naar China en de investeringen vanuit China in Nederland groeien daarentegen explosief: de export is de afgelopen tien jaar vervijfvoudigd, tot 7,8 miljard euro in 2013. En China's investeringen in Nederland zijn sinds 2006 vertienvoudigd ? tot ruim 700 miljoen.
Wat drijft de Chinezen naar Nederland?
Allereerst de omstandigheden in China zelf. Om de moordende concurrentie voor te blijven, steken bedrijven de grens over. Ze worden daarbij geholpen door het 'go out'-beleid van de Chinese overheid.
Nederland wordt, vanwege de ligging, de goede infrastructuur en vanwege het belastingstelsel, gezien als een goede springplank voor Noordwest-Europa. Verder spreken de meeste mensen Engels, wat ook wordt gezien als een voordeel.
Hoeveel Chinese bedrijven zitten er nu in Nederland?
Dat hangt van de definitie af. Tellen alleen de bedrijven met een moedermaatschappij in China? Dan komen we op zo'n 350 bedrijven. Tellen Hongkong en Macao mee? Dan zijn het er al zo'n 450. Of nemen we ook alle etnisch Chinezen mee? Dan zijn er duizenden ondernemers hier aan de slag.
Wat klopt er nou van het beeld dat ze hier de tent overnemen?
Onderzoeker Ona Akemu van de Rotterdam School of Management is duidelijk: "Uit de cijfers blijkt daar niets van." Hij doet onderzoek naar de Chinese activiteiten in Nederland.
De investeringen van China in Nederland zijn nog altijd relatief klein. Het is nauwelijks een half procent van het totaal aan buitenlandse investeringen dat Nederland aantrekt. China investeert hier evenveel als Cyprus.
Vergelijk dat met de Amerikanen die jaarlijks voor 60 miljard in Nederland steken. "Als iemand Nederland overneemt, dan zijn het de Amerikanen, de Duitsers en de Britten, maar niet de Chinezen", zegt Akemu.
Waarom zijn we er dan bang voor?
Die argwaan over de Chinese intenties is volgens Akemu wel begrijpelijk. "Chinezen staan cultureel ver van ons af, en ze zijn met veel, dus er is veel ruimte voor potentieel." Anders gezegd: mensen zijn bang voor het Gele Gevaar. Maar als je naar de Chinese ondernemingen in Nederland kijkt, lijkt die angst onterecht.
De gemiddelde Chinese vestiging hier is heel klein: een derde wordt gerund door één persoon die hier aan het pionieren is. Er zijn nauwelijks veertig bedrijven met meer dan vijf man in dienst (waaronder telecomgigant Huawei met 500 werknemers). En het slagingspercentage is laag: 40 procent houdt het hier niet langer dan twee jaar uit.
Tegelijkertijd is de trend duidelijk: Chinese bedrijven slaan steeds vaker hun vleugels uit. Soms zit daar een strategie van de overheid achter, zoals bij de recente overname van Nidera. Maar meestal zijn het ondernemers die, net als de kooplieden van de VOC destijds, in het buitenland hun kansen pakken.