Gezocht: herinneringen aan 1914-18

Duizenden Europeanen in meer dan twintig landen hebben er al aan meegewerkt: Europeana, het grote digitale platform voor het cultureel erfgoed. Vanaf woensdag worden Nederlanders opgeroepen om hun persoonlijke herinneringen over de Eerste Wereldoorlog te delen en te uploaden in dit Europees archief.

Het archief omvat inmiddels al 14 miljoen gedigitaliseerde documenten en objecten, 660 uur uniek filmmateriaal en 90.000 persoonlijke brieven en andere herinneringen uit die periode.

Neutraal

Het is de aftrap van de herdenking van honderd jaar Eerste Wereldoorlog in Nederland. De campagne Europeana 1914-1918 draait om het vinden van bijzondere persoonlijke verhalen, die niet verloren mogen gaan. Het is een verbinding van de familiegeschiedenis met de institutionele geschiedenis.

Er zijn volgens de organisatie genoeg verhalen te vinden. Nederland was neutraal, maar na de val van Antwerpen in oktober 1914 kwamen er 1 miljoen, vooral Belgische, vluchtelingen naar ons land.

Kaasje

Zo weet de 77-jarige Hans van Lith uit Voorburg dat zijn grootouders Belgische vluchtelingen opvingen. Er ontstond een prachtige vriendschap tussen zijn moeder en een Belgisch meisje, die tot ver na de Tweede Wereldoorlog duurde. ''De nabijheid van de oorlog was merkbaar, ook door het gebulder van kanonnen over de grens. Die waren tot diep in Zeeland te horen'', vertelt Van Lith.

Zijn vader was met zijn ouders op vakantie in Duitsland toen de oorlog uitbrak. Zo snel als dat ging met rijtuig en stoomtrein zijn ze teruggegaan naar Haarlem. In de loop van de oorlog werd voedsel schaars. Kaas was helemaal niet meer te krijgen.

Boete

Hans' vader schrijft over een oom die ook burgemeester was in Uitgeest en die hen wel kon helpen. Hij reisde per trein naar huis met een 'voetbal' in een tas. In werkelijkheid een Edammer kaasje. Bij aankomst in Haarlem rolde dat ding uit zijn handen, dwars over het Stationsplein. "Gelukkig was er geen politie te zien, schrijft mijn vader, anders waren we de kaas kwijt geraakt en een boete rijker geworden."

Van Lith heeft ook een schat aan documenten, prentbriefboeken, keukenketeltjes, helmen en loopgraafemmers thuis.

Speelgoedfort

Ook de heer Van Loon uit Utrecht koestert zijn verhalen over het houten speelgoedfort dat gebouwd is door de oom van zijn vader, een dienstplichtige soldaat in Fort Ruigenhoek (Utrecht) in 1916. Als hij morgen bij de start van de campagne in de Koninklijke Bibliotheek zijn verhaal heeft gedaan, schenkt hij het speelgoedfort aan museum Huis Doorn, de officiële herdenkingsplaats voor de Eerste Wereldoorlog. Daar zal het worden tentoongesteld.

Op 28 en 29 maart kunnen mensen met hun foto's en brieven of andere voorwerpen naar Huis Doorn komen. Tijdens deze collectiedagen kunnen geïnteresseerden hun persoonlijke documenten laten digitaliseren in het archief.