NL kunst in Rome geïnventariseerd

Ze kwamen met duizenden. Nederlandse schilders, beeldhouwers en schrijvers trokken de afgelopen eeuwen massaal naar Rome om er inspiratie op te doen. Voor het eerst staan de sporen van de Nederlandse kunstenaars op een website geïnventariseerd. Het platform heet Hadrianus, vernoemd naar de enige Nederlandse paus die er ooit was, Adrianus.

Honderden

Marieke van den Doel, kunsthistorica van het Nederlandse Instituut in Rome, verbaast zich er nog steeds over dat het er zoveel waren. "Alleen al uit Amsterdam kwamen er in de zeventiende eeuw zeshonderd kunstenaars over. Dat kwam ook door de markt voor kunst in de Gouden Eeuw. Er was werkelijk een ontploffing aan kunstwerken in Nederland. De meesten van die kunstenaars die in Rome zaten hebben we inmiddels getraceerd."

"Reken je verder tot nu, dan moeten het duizenden artiesten zijn geweest. Het werk dat ze nalieten is in musea verspreid over de hele wereld terug te vinden. Bij ons in Nederland, maar ook in Rome", vertelt Van den Doel.

Plattegrond

Nog niet eerder werd het werk van de Nederlanders in Rome bij elkaar gebracht. Op de site www.hadrianus.it staan de werken die vanaf de vijftiende eeuw werden gemaakt op een plattegrond van de stad. Casper van Wittel, Carel Willink, Godfried Bomans, Harry Mulisch: wie wil kan nu via hun sporen door Rome slenteren, vertelt Van den Doel.

Een groot deel ging na een paar jaar terug naar Nederland, maar vele kunstenaars verlieten Rome nooit meer. Ze stichtten hun gezinnen en stierven er uiteindelijk. "Er ontstond een kruisbestuiving tussen Nederlandse en Italiaanse kunst, niet onbelangrijk als bedenkt dat de opvattingen over kunst in de twee landen totaal verschillend waren. Ze leerden dingen van elkaar. Schilderen in perspectief was iets dat Nederlanders in Italië pas goed leerden."

Kleurgebruik

"Omgekeerd namen Italianen technieken van Nederlandse kunstenaars over", vervolgt Van den Doel. "Het suggereren van ruimte door een bepaald kleurgebruik kenden ze in Italië nog niet. De Italianen maakten liever geïdealiseerde versies van de werkelijkheid. De Nederlanders waren ook veel preciezer in het natekenen. Alleen door hun werken kunnen we nu terugzien hoe bijvoorbeeld de bouw van de Sint Pietersbasiliek verliep."

Van den Doel is inmiddels begonnen aan een vervolg op het project: een app om via smartphones in de voetstappen van de Romeinse Nederlanders te treden. Het project hadrianus.it wordt vandaag gelanceerd tijdens een conferentie in het Rijksmuseum in Amsterdam.