Actiebereidheid in NL nagenoeg nul

Door NOS-techexpert Rachid Finge (Twitter, Google+)

Vandaag is het volgens privacy-voorvechters The Day We Fight Back: de dag dat we met z'n allen een vuist maken tegen de spionagepraktijken van inlichtingendiensten als de NSA, de AIVD en de MIVD. Het moet maar eens afgelopen zijn met de inbreuken op onze privacy.

Probleem: niemand in Nederland vecht.

Geen actiebereidheid

Onder meer in de VS zijn er vandaag hier en daar demonstraties tegen het verzamelen van gegevens door inlichtingendiensten. Ook worden er cryptoparty's georganiseerd: feestjes waar een stel computerexperts aanwezig zijn om de beveiliging van je computer eens flink onder handen te nemen.

Maar in Nederland is er nauwelijks aandacht voor The Day We Fight Back. "We hebben de mankracht en tijd niet om cryptoparty's op te zetten en we zijn niet de organisatie om met spandoeken de straat op te gaan", zegt Bits of Freedom tegen NOS op 3.

Als zelfs Bits of Freedom, de organisatie die opkomt voor digitale burgerrechten en wellicht het felst reageert bij NSA-onthullingen, niets doet met deze actiedag, dan kun je wel stellen dat de actiebereidheid in Nederland nagenoeg nul is.

Berusting

Het lijkt erop dat steeds meer mensen berusten in het feit dat inlichtingendiensten alles kunnen zien. Terwijl de onthullingen die via Edward Snowden naar buiten komen steeds heftiger worden, daalt de publieke interesse. "Nu weten we het wel, ze weten alles van ons", wordt me wel eens toegebeten als ik op Twitter schrijf over nieuwe onthullingen.

Wie toch in actie wil komen: er is vandaag een event in Karlsruhe.

Plasterk en metadata

Ironisch genoeg moet juist vandaag minister Plasterk zich verantwoorden voor de Tweede Kamer. Een centrale rol in de kwestie is weggelegd voor 1,8 miljoen records metadata, zoals omschreven in Plasterks brief van gisteren. Wat zijn metadata?

Wat er in ieder geval niet is gebeurd, is dat er 1,8 miljoen telefoongesprekken zijn afgeluisterd. Het is dus niet zo dat al die gesprekken zijn opgenomen en op bandjes zijn opgeslagen. Van alle gesprekken zijn alleen de zogenoemde metadata opgeslagen. Je kunt dat het beste vergelijken met een gespecificeerde telefoonrekening: daar staat op met wie je hebt gebeld, wanneer en hoe lang.

Nederlandse telefoonnummers

Het gaat hier niet alleen om metadata over telefoongesprekken, maar ook over sms'jes en faxen die via satelliet zijn verstuurd. Daarbij is er alleen interesse in gesprekken met het buitenland: volgens Plasterk zijn Nederlandse telefoonnummers onherkenbaar gemaakt voordat de data werden overgedragen aan buitenlandse inlichtingendiensten.

Hoe Nederland precies aan de metadata is gekomen is niet duidelijk. Dat zal vanavond niet veranderen: de vraag hoe Nederlandse inlichtingendiensten te werk gaan en hoe transparant ze moeten functioneren is voor een andere dag.