Bijstandsplannen op een rij
PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma wil de bijstand aanpakken. Ze hoopt mensen te stimuleren meer bij te dragen aan de samenleving.
Op haar plan kwam veel kritiek, onder andere van de SP, die het Nibud een onderzoek liet doen naar de uitwerking van de nieuwe regels.
Vandaag debatteert de Tweede Kamer erover. Wat houdt het voorstel van Klijnsma in?
- De bijstand moet nadrukkelijker worden gezien als een vangnetvoorziening, een laatste redmiddel voor mensen die op eigen kracht niet rond kunnen komen.
- Tegelijkertijd moeten mensen in de bijstand meer dan nu het geval is proberen bij te dragen aan de samenleving. Dat wordt in het voorstel een tegenprestatie genoemd. Die kan variëren van betaald werk tot vrijwilligerswerk, afhankelijk van wat iemand kan. Er wordt alleen een uitzondering gemaak voor mensen die echt niet in staat zijn om te werken. Een tegenprestatie is bijvoorbeeld koffie schenken in een verzorgingstehuis of het bijhouden van iemands tuin.
- Er komt een 'kostendelersnorm'. Mensen die in één huis wonen, kunnen kosten delen. Daarom krijgen ze een lagere uitkering. Hoe meer mensen in één huis wonen, hoe lager de uitkering.
- Gemeenten krijgen duidelijke regels om per individueel geval te kunnen bekijken welke bijstandsregels van toepassing zijn. Als een bijstandsgerechtigde zich misdraagt tegen een medewerker van de sociale dienst, kan de uitkering drie maanden worden stopgezet. Dat kan ook gebeuren als iemand weigert zijn kleding of uiterlijk aan te passen voor een baan.
- De aanvrager van een bijstandsuitkering moet kunnen aantonen dat hij de afgelopen vier weken alles heeft geprobeerd om een baan te vinden. Die wachtperiode geldt nu al voor mensen onder de 27 jaar.
- Er komt een verhuisplicht. Wie in een andere gemeente werk kan vinden, moet bereid zijn drie uur te reizen of te verhuizen.
- Er komt meer geld vrij voor bijzondere bijstand, maar dat geld moet wel beschikbaar worden gesteld aan mensen die het echt niet redden zonder die hulp.
Variëren
Het Nibud heeft in opdracht van de SP berekend hoe de nieuwe normen uitvallen voor verschillende huishoudens. De netto inkomensdalingen lopen uiteen van 5 procent tot 34 procent.
Een voorbeeld van een grote inkomensdaling:
Een jong, getrouwd stel, beiden gehandicapt. Ze krijgen nu samen 2123 euro per maand. Omdat ze een huishouden delen, wordt dat met 629 euro gekort naar 1494 euro. Dat is inclusief toeslagen voor huur, zorg en medische kosten.Een voorbeeld van een lichte inkomensdaling:
Een alleenstaande vader of moeder met een thuiswonend werkend kind. Deze huishoudens gaan er gemiddeld 5 procent op achteruit. In de huidige situatie bedraagt het verzamelinkomen (bijstand, loon en toeslagen) 2893 euro per maand. Dat wordt straks 2761 euro.