Koning eerste van nieuwe generatie
Begin maart waren ze bijna allemaal bij elkaar op slot Het Oude Loo in Apeldoorn: de troonopvolgers van de Europese vorstenhuizen. De RVD gaf één foto vrij van het privébezoek van de royals van Luxemburg, Spanje, België en de Scandinavische landen. Te zien is een groep vrienden, of in ieder geval toch lotgenoten, waarvan Willem-Alexander en Máxima nu als eerste op de troon plaats mogen nemen.
De troonopvolgers zullen de nieuwe Nederlandse koning ongetwijfeld op de voet volgen. Als eerste van een nieuwe generatie vorsten zal hij, net als zij later, te maken krijgen met een veranderend koningschap. Hoe ga je om met de tanende macht van de koning? De constante aandacht van de (sociale) media? Hoe bereid je je voor op een baan waar geen officiële opleiding voor bestaat.
Burger aan het hof
Opvallend is dat één barrière in ieder geval al is geslecht: het taboe op burgers aan het hof. In het overgrote deel van de Europese vorstenhuizen heeft de echtgenoot van de troonopvolger geen blauw bloed meer. Alleen in België en Luxemburg koos de kroonprins voor een adellijke bruid.
De andere echtgenotes op de groepsfoto hebben een eenvoudigere achtergrond: naast Máxima zijn dat bijvoorbeeld de Zweedse Daniel Westling (oud-fitnessinstructeur), de Spaanse Letizia (ooit journalist) en Mary van Denemarken (werkte als pr-adviseur).
Over het algemeen werden deze relaties zonder veel ophef geaccepteerd. Alleen de Noorse kroonprins Haakon had het moeilijker, maar zijn Mette-Marit was dan ook een alleenstaande moeder, werkte als barmeisje en had een drugsverleden. Het feit dat ook zij uiteindelijk de harten van de onderdanen wist te winnen, bewijst veel.
Voorbereid?
Inmiddels zijn ook bijna alle prinsenparen begonnen aan een van hun belangrijkste taken: het zorgen voor nageslacht. Alleen in Luxemburg trippelen nog geen kindervoetjes door het paleis.
Hoe ze zich verder op het koningschap voorbereiden, verschilt sterk per land. Zo heeft de Zweedse Victoria een opleiding gedaan aan de Yale-universiteit en liep ze stage op de Zweedse ambassade in de VS. Ze doet inmiddels actief mee aan overleg met ministers en helpt bij staatsbezoeken.
Prins Filip werd daarentegen door zijn vader koning Albert op armlengte gehouden van officiële zaken. Hoewel hij opgroeide met het idee dat hij zijn kinderloze oom Boudewijn zou opvolgen, viste hij in 1993 toch achter het net. Filip zou nog te onervaren zijn.
Nog altijd hebben veel Belgen twijfels aan Filip. Niet alleen komt hij wat houterig over, hij vergaloppeert zich ook regelmatig met al te politieke uitspraken, bijvoorbeeld met een uithaal naar het Vlaams Belang. Ook is hij wat te Frans voor veel Vlamingen.
Nieuw begin
De uitglijders van Filip maken duidelijk hoe precair de rol van de troonopvolger kan zijn: geen echte macht, maar wel belangrijk voor het imago. De populariteit van de monarchie is vaak direct verbonden met de populariteit van de vorst en de koninklijke familie. Willem-Alexander merkte dat met zijn vakantiehuis in Mozambique.
Toch worden de fouten van hun ouders de koningskinderen niet aangerekend. In Spanje liep het imago van Juan Carlos de afgelopen jaren averij op toen hij op olifantenjacht was gegaan midden in een crisis. Felipe houdt zich op de vlakte. De Deense monarchie maakte een crisis door omdat prins-gemaal Henrik zijn rol te bescheiden vond, maar prinses Mary en prins Frederik blijven populair. Victoria merkt weinig van de roddels over het wilde verleden van Carl Gustav.
Opvallend is dat veel gemor over het koningshuizen de afgelopen jaren verstomde na huwelijken en geboortes. Het ligt in de lijn der verwachting dat een inhuldiging hetzelfde effect heeft: een sprookjesachtige ceremonie waar het volk bij kan wegdromen. Een goed uitgevoerde troonswisseling kan een nieuw begin zijn voor de troonopvolger. 30 april zal daarom ongetwijfeld worden nabesproken in de andere Europese paleizen.