NOS NieuwsAangepast

Thatcher regeerde met ijzeren vuist

De IJzeren Dame, zoals Margaret Thatcher wordt genoemd, was premier van Groot-Brittannië van 1979 tot 1990. Haar rechtse, conservatieve beleid vergrootte de tegenstellingen in het land, maar Thatcher zag dat als dè manier om de economie van het land weer gezond maken.

Margaret Thatcher komt in 1959 in het Lagerhuis. In de jaren 60 is ze onderminister voor pensioenen, begin jaren 70 minister voor onderwijs. In 1975 volgt ze Edward Heath op als partijleider.

Falkland-oorlog

Vier jaar later winnen de Conservatieven de verkiezingen. Thatcher wordt premier en richt zich op het terugdringen van de overheidsbemoeienis met de economie. Ze komt daarbij frontaal in botsing met de destijds machtige Britse vakbonden: de dreigende sluiting van Engelse mijnen leidt tot een staking van een jaar. Thatcher volhardt, de mijnen gaan dicht. Een zware nederlaag voor de vakbeweging.

In het buitenland speelt in 1982 een oorlog met Argentinië, omdat dat land de Britse Falkland-eilanden had bezet. De overwinning op Argentinië helpt haar om in 1983 opnieuw ruimschoots de verkiezingen te winnen.

Afkeer van communisten

Met Europa heeft Thatcher weinig op. Ook tegenover Brussel stelt ze zich keihard op en bedingt allerlei uitzonderingen voor de Britten. Legendarisch wordt haar uitspraak "I want my money back." De aparte regelingen voor Groot-Brittannië gelden tot op de dag van vandaag.

Thatcher is een trouw bondgenoot van Amerika. Ze kan uitstekend overweg met toenmalig president Ronald Reagan, met wie ze een hartgrondige afkeer van het communisme deelt. In de Koude Oorlog tegen de Sovjet Unie wil ze alleen tweezijdig ontwapenen. Beiden hebben groot vertrouwen in de werking van de vrije markt en zijn belangrijke dragers van het neo-liberalisme.

Aan het eind van de jaren 80, tijdens haar derde termijn als premier, zijn de Britten en ook de Conservatieven uitgekeken op hun 'Iron Lady'. Haar plannen voor een omstreden belasting, de 'Poll Tax', leiden tot veel protest. Kort daarna treedt ze af als premier. Ze blijft nog wel lid van het Lagerhuis en wordt later als Lady Thatcher lid van het Hogerhuis.

Meryl Streep

Haar uitgesproken persoonlijkheid en haar markante optreden roepen heftige reacties op. Het Ierse Republikeinse Leger (IRA) pleegt in 1984 een bomaanslag op Thatcher en haar kabinet tijdens een partijcongres van de conservatieven in Brighton. Enkele vooraanstaande Tories komen om, maar Thatcher blijft ongedeerd en maakt in de nasleep indruk met haar koelbloedige optreden.

Ook lang na haar vertrek als premier blijft de politica in Groot-Brittannië omstreden. Na de eeuwwisseling laat een anonieme bewonderaar voor veel geld een marmeren beeld van haar maken, dat in het parlement zou komen te staan. Het wordt onthoofd door een politieke tegenstander.

Eind 2005 zijn er geruchten dat Thatcher aan de ziekte van Alzheimer zou lijden. Haar dochter bevestigt dat in 2008 in een boek. De ziekte van Thatcher staat ook centraal in de film 'The Iron Lady' uit 2011. Daarin kijkt een dementerende Margaret Thatcher, gespeeld door Meryl Streep, terug op haar leven.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl