NOS NieuwsAangepast

Breuklijnen in Syrische oppositie

Door correspondent Sander van Hoorn

Op de plek van Syrië bij de Arabische Liga stond een vlag met drie rode sterren in plaats van twee; de oppositievlag in plaats van die van de Syrische regering. Achter de vlag Moaz al-Khatib, de leider van de Syrische oppositie.

Dat hij daar zat, heeft in Damascus tot grote woede geleid: een diplomatieke overwinning. Maar die kan niet verhullen dat de oppositie verdeeld is.

Gematigd

Khatibs pleidooi om de Syriërs zelf te laten besluiten wie Syrië moet leiden heeft veel van zijn landgenoten aangesproken. Binnen de oppositie, maar wellicht zelfs daarbuiten. Veel Syriërs steunen president Assad omdat ze bang zijn dat ze nog slechter af zijn als hij vertrekt. Zij zullen zich waarschijnlijk aangesproken voelen door het pleidooi van Khatib en zijn misschien wel gaan twijfelen over hun steun aan Assad.

De gematigde toon van Khatib was al eerder opgevallen, ook in het Westen. Zo wil hij praten met vertegenwoordigers van de regering in Damascus en streeft hij naar een brede coalitie. Het was een nieuwe poging om de mensen die op de wip zitten, gerust te stellen.

Bewondering

Gisteren viel ook de eigenzinnige toon van Khatib op. Hij sprak zich uit tegen buitenlandse bemoeienis bij de organisatie van de oppositie. Het leek rechtstreeks gericht tegen de heren in de zaal. Hij oogstte bewondering buiten de grenzen van Syrië toen hij diezelfde heren opriep in hun eigen land politieke gevangenen vrij te laten. Over de hoofden van de Arabische Liga richtte hij zich tot de man in de straat, waar de Liga toch al als een overbodige praatclub zonder ruggengraat wordt gezien.

Een speech die een schaduwpresident waardig is, zou je zeggen. Dat klopt, ware het niet dat hij net twee dagen daarvoor ontslag had genomen als president van de Syrische Nationale Coalitie.

Khatib wordt gezien als een van de weinigen, misschien wel de enige, binnen de Syrische oppositie die door nagenoeg iedereen wordt gesteund. Zo werd een andere oppositieleider, Ghassan Hitto, onlangs maar nipt gekozen als premier in ballingschap. Het Vrije Syrische Leger, niet geheel onbelangrijk, steunt hem niet.

Verdeeldheid

Het tekent de vele breuklijnen in de Syrische oppositie. De breuk tussen mensen in Syrië en mensen van daarbuiten (zoals Hitto, een Koerd die opgroeide in Texas). Tussen seculiere en (streng) religieuze groepen. Tussen mensen die willen praten met de regering van Assad en mensen die het idee alleen al een gruwel vinden. Tussen de Moslimbroederschap en de rest. Tussen groepen die elk weer door andere donorlanden worden beïnvloed. De opsomming is verre van compleet en de breuklijnen lopen ook nog eens door elkaar.

Deze verdeeldheid, en het uitblijven van serieuze westerse steun was voor Khatib de reden om af te treden als president van de Syrische Nationale Coalitie. Die coalitie heeft zijn aftreden overigens niet geaccepteerd. Er is op dit moment namelijk niemand die hem kan opvolgen. Ook vanuit de Arabische wereld en het Westen is de druk groot om te blijven. De verdeelde oppositie houdt dan in elk geval een bindend boegbeeld, is de gedachte.

Geen alternatief

Zijn demissionaire rol leek Khatib eigenlijk wel te bevallen. Bevrijd van alle interne intriges hield hij zijn toespraak die veel mensen aansprak. Voorlopig onderstreept het vooral dat er voor Khatib eigenlijk geen alternatief is. Hij lijkt dat te beseffen en heeft zijn bureau dus nog niet leeggeruimd. Maar op het moment dat hij voet bij stuk houdt en zijn aftreden doorzet, zal de verdeeldheid in alle hevigheid weer naar boven komen.

Daar kan geen speech of vlaggetje wat aan veranderen.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl