Grillo fenomeen in Italiaanse politiek
Door correspondent Rop Zoutberg in Teramo
Gewezen accountant, komiek, maar nu vooral politicus: de Vijf Sterrenbeweging van Beppe Grillo trekt grote groepen ontevreden Italianen die vernieuwing van de politiek eisen. En met succes. Bij de verkiezingen in februari zou Grillo zomaar tussen 10 en 20 procent van de stemmen kunnen krijgen.
De naam zal toeval zijn. Hij komt met een camper het Piazza Martiri della Libertà (Martelaren van de vrijheid) in Teramo opgereden. En het gaat als overal, want de komiek heeft een ongekend vermogen mensen aan zich te binden. Tientallen fotografen, cameraploegen maar vooral fans omringen Grillo zodra de camperdeur openzwaait. Grillo knippert even met zijn ogen: "Waar zijn we? Is dit Teramo?"
'Politieke klasse naar huis'
De grappen komen moeiteloos over zijn lippen en hij reageert gretig op mijn vraag over wat er te doen staat in het parlement. "De complete politieke klasse mag naar huis, met in hun broekzak een onderzoek van de fiscus", bijt Grillo. "Uiteindelijk hebben ze zichzelf incompetent verklaard. Het is een kaartenhuis, je ziet hoe de corruptieschandalen zich van regio naar regio aan elkaar rijgen. Waarom kunnen die politici maar blijven zitten waar ze zitten? Na zeven jaar is het wat mij betreft: hup, naar huis."
En daarmee is het statement van zijn Vijf Sterrenbeweging gezet. Grillo wil vernieuwing en gooit zijn kont tegen de krib als het gaat om regels uit Brussel. "Het probleem is dat we de politici niet kunnen controleren, er wordt hooguit wat geïmproviseerd", zegt hij. "Maar ik wil weten wat ze doen, ik wil weten wat ze daar doen met mijn belastinggeld. Er worden beslissingen genomen waar de burger geen zeggenschap meer over heeft. Die macht moet terug naar de Italianen zelf."
Grillo kijkt me even aan. "Corruptie huh? Bij jullie zijn de politici ook niet allemaal zuiver op de graat. Nou ja. Nederland heeft in ieder geval coffeeshops."
Nieuwe politiek
Daarna rent hij door naar het podium waar hij een uur lang de longen uit zijn lijf schreeuwt. Zijn wilde haardos glimt terwijl natte sneeuw naar beneden valt en hij ziet er toch vooral uit als een scheepskapitein. "De Vijf Sterrenbeweging is geen politieke partij, het is een beweging. We hebben geen politieke kleur", zegt een man die op het inmiddels overvolle plein toekijkt.
"Zie het als een nieuwe manier om politiek te bedrijven, waarin kiezers macht krijgen om te beslissen óver beslissingen die anderen voor hen nemen. Het succes van de beweging komt omdat de Italianen echt moe zijn van de huidige politieke klasse", zegt hij.
Een vrouw onder een paraplu valt hem bij. Ze stemde altijd links, zegt ze. Maar nu is ze voor Grillo. "Voor het eerst worden de zakkenvullers in de politiek aangepakt. Laten we beginnen met het schrappen van alle extra toelagen die ze krijgen."
Succes in de regio
Bij regionale verkiezingen deed de Vijf Sterrenbeweging het afgelopen maanden opvallend goed. En hoewel volgens sommigen het fenomeen Grillo op zijn retour is, zou hij nog altijd op zeker 10 procent van de stemmen kunnen rekenen. Misschien wel 20 procent.
Een belangrijk verschil met andere partijen is wel dat Grillo direct contact met de Italianen zoekt, en de komiek koppig weigert aan te schuiven in talkshows op televisie. "Daar kunnen ze je alleen maar kapot maken", bijt Grillo. In de weken voor de verkiezingen wil de Vijf Sterrenbeweging nog tientallen steden aandoen.
De zwaarlijvige komiek is voorlopig nog onvermoeibaar. Opnieuw omringd door aanhangers verlaat hij Teramo. Hij moet nog door naar Chieti. Drie taarten van de lokale afdeling van zijn beweging wachten op het tafeltje in de camper.