India verbiedt soorten pruimtabak

Door correspondent Lucas Waagmeester

India gaat het gebruik van pruimtabak aan banden leggen. De laatste jaren zijn vormen van pruimtabak op de markt gekomen die volgens artsen zeer kankerverwekkend zijn. Vooral het onder jongeren populaire 'Gutkha' wordt in steeds meer deelstaten verboden.

Het kauwen van tabak, betelnoten en kruiden is een eeuwenoude gewoonte in Zuid-Azië. Maar plantaardige producten worden steeds meer vervangen door chemische. Die hebben een sterkere smaak en meer effect op het lichaam. Gebruikers zijn snel verslaafd en hebben het over een kick die ze van het spul krijgen.

"Ik ben scherp, alert en ik voel me dichter bij mezelf als ik Gutkha kauw", vertelt de 20-jarige Virender uit Delhi. Zijn vrienden kauwen ook, net als zijn vader altijd heeft gedaan.

Kanker

De tabaksindustrie brengt de laatste vijftien jaar steeds sterkere vormen van Gutkha op de markt. "Er zitten zware metalen in zoals zink en lood. En naast tabak is kalk een van de basisbestanddelen", zegt dokter Anshuman Kumar, die zich al jaren sterk maakt voor een verbod.

"Patiënten die Gutkha gebruiken hebben een ingevallen gezicht, ze eten niet, ze hebben een slecht afweersysteem en gezwellen in de mond."

Dokter Kumar spreekt van 'Indiase kanker', die het gevolg is van Gutkha. "Echt iets van hier; kanker in de mond en in de slokdarm, die voorkomt bij steeds jongere mensen." De oncoloog zegt dat de patiënten in zijn praktijk de laatste jaren steeds vaker twintigers en dertigers zijn.

Haring

Het is een bekend straatbeeld in India; op elke stoep staat wel een kraampje met kleine zakjes voor twee of drie rupee. Mannen scheuren de zakjes open, leggen hun hoofd in hun nek alsof ze een haring eten, en laten de inhoud naar binnen glijden. Rondom de kraampjes de rode vlekken op straat van uitgespuugde tabak.

In de hoofdstad New Delhi zijn honderden vormen van kauwtabak te krijgen, maar Gutkha is sinds afgelopen september verboden. De meeste deelstaten volgen komend voorjaar.

Toch is deze verboden vorm van pruimtabak voorlopig ook in Delhi nog wel te krijgen. Virender: "als je de verkoper te vriend houdt, heeft hij altijd nog wel wat Gutkha onder de toonbank. En anders mix je gewoon drie of vier soortgelijke zakjes door elkaar, dan heb je hetzelfde effect."