Kunst voor Sandy en Times Square

Door redacteur Emil van Oers in New York

Zestig kunstenaars in Manhattan, op de 17e verdieping van een kantoorgebouw op een zondag, allemaal online via hun tablets, laptops en smartphones. Ze maken voor 10 dollar portretten van iedereen die een foto instuurt, met als doel: geld inzamelen voor de slachtoffers van orkaan Sandy én de billboards van Times Square voor één maand omtoveren tot een expositieruimte voor kunstenaars: Art Square.

Het initiatief heet Pledge a Sketch, onderdeel van Art Square. Je kunt er binnenlopen, de portraiteurs bezig zien en aan je favoriet vragen om een portret van je te maken. Maar zo'n 95 procent van de aanvragen komt online binnen. De kunstenaars kijken geconcentreerd naar hun digitale schermen en brengen elk op hun eigen wijze de foto tot leven op papier met kwast en penseel. De klanten krijgen hun portret weer digitaal toegestuurd uit een scanapparaat. Bij elkaar produceerden de kunstenaars gisteren 700 portretten.

Ariana

Een van de vrijwilligers is kunstenares Ariana Nehmad. "Het voelt goed om als kunstenaar iets te kunnen doen voor de slachtoffers van Sandy. Tegelijkertijd droom ik er van kinds af aan al van om mijn werk op een billboard te zien", zegt ze. "Toen ik bekend werd met Art Square vond ik het prachtig, omdat iemand anders precies hetzelfde idee had als ik. Er moet kunst op die billboards."

Nehmad is ervan overtuigd dat Art Square er gaat komen. "Het idee om Times Square in Art Square te veranderen is simpeler dan een hoop andere ideeën in deze stad die het ook gehaald hebben. Als het zover komt en mijn werk komt op een billboard, dan kan ik gelukkig sterven. En wat vandaag betreft, er heerst een bijzonder groepsgevoel, met Sandy in het achterhoofd."

Nederlands initiatief

Het initiatief voor Art Square komt van de Nederlander Justus Bruns. "Waarom niet de meest bezochte plek van New York en ook de meest commerciële plek op aarde veranderen in een kunstmekka?", vraagt Bruns zich af. "We kiezen ervoor om Times Square voor een maand per jaar toegankelijker te maken: voor de stad, maar ook om mensen in de maatschappij die nooit naar musea gaan toch te confronteren met verrassende invalshoeken van verschillende kunstprojecten."

Het idee ontstond drie jaar geleden, maar er is meer nodig dan alleen een idee, zeker in een stad als New York. "De kracht ligt voornamelijk in het binden van goede mensen aan je project", zegt Bruns. Zo kwam hij tien maanden geleden in contact met de New Yorkse Angela Moschetta, met een achtergrond in marketing en public relations. Zij draagt zorg voor de zakelijke kant van het project en kent haar weg naar de juiste gesprekspartners.

"Er zijn natuurlijk ongelooflijk veel aandeelhouders op Times Square. Dus ik moet een manier vinden om die partijen te verenigen en dit idee op de markt te krijgen", zegt Moschetta. "We hebben de laatste tien maanden grote stappen gezet. Er staat een strakke organisatie en we hebben een opzichter die de kansen berekent of Art Square al in 2013 werkelijkheid kan worden. Dat is het doel. Maar we zijn ook voorbereid op een lange weg en een groeiproces."

Sandy

Vanuit Nederland zamelde Bruns al geld in, maar hier in New York lanceerde hij in oktober een nieuwe kickstarter, mensen die online donaties kunnen doen om Art Square mogelijk te maken.

Het doel was om binnen een maand 100.000 dollar in te zamelen. De teller begon voortvarend, maar stokte op 13.000 dollar. De campagne werd bijna letterlijk weggevaagd door Sandy, de orkaan die eind oktober New York platlegde. "Sandy was een flinke klap in ons gezicht", zegt Bruns. "We hebben de campagne daardoor moeten opschuiven. Je kunt namelijk niet over de rug van de 'art community', waar je juist zo op steunt, doorgaan met campagne voeren."

"Pledge a Sketch is ons offline antwoord op het afgelasten van onze online kickstarter na de verwoestingen van Sandy", zegt Moschetta. "De kunstenaars die ons steunden, waren er kapot van. Hoe kunnen we tegelijkertijd geld inzamelen, iets leuks doen om die gemeenschap van kunstenaars te mobiliseren én Art Square onder de aandacht te brengen? Het antwoord was deze sketchathon."

Pledge a Sketch heeft overigens ook zijn wortels in Nederland. In november was er al een kleinere versie van Pledge a Sketch in Amsterdam, op initiatief van Bruns.

'Shoppen bij de grote partijen'

Moschetta en Bruns zijn zich ervan bewust dat Pledge a Sketch niet Times Square in een expositieruimte kan veranderen. Het is volgens hen vooral vanuit sociaal en moreel oogpunt waardevol en het zorgt voor goede publiciteit. "Volgend jaar gaan we het groter aanpakken en gaan we shoppen bij de grote commerciële partijen", zegt Moschetta. "Het kostenplaatje van zo'n billboard op Times Square is astronomisch, maar het is niet zo dat we alleen om de nodige dollars vragen. Het doel is om het geld dat al in Times Square gepompt wordt anders in te vullen. Je hebt de commerciële partijen keihard nodig om kunst op het plein te krijgen."

Die commerciële partijen zijn de grote mediabedrijven en adverteerders die nu met hun reclame op de billboards prijken. Het is maar de vraag of die bereid zijn hun duur betaalde ruimte af te staan aan kunst.

"Maar er zijn ook grote vraagtekens bij het nut van adverteren op Times Square, bezien vanuit het perspectief van marketing", zegt Moschetta. "Je kan zeggen: er kijken tien miljoen mensen naar dat ene billboard, maar wie kijkt er nou echt naar de reclame? Mensen zijn er slechts puur voor het spektakel."

Waardevolle advertenties

"Kunst is niet de norm, maar we denken dat de merken die dit aandurven meer gericht de aandacht kunnen trekken en zo hun eigen advertenties waardevoller kunnen maken", zegt Moschetta.

En dat gaat hard nodig zijn, want één dag adverteren op alle billboards op het plein kost naar schatting 24 miljoen dollar. De sleutel tot een goed huwelijk tussen de billboards en kunst ligt in de handen van de adverteerders.