Meldpunt resistente bacteriën

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

Er komt een centraal meldpunt waar ziekenhuizen elke multiresistente bacterie die ze aantreffen moeten rapporteren. Andere ziekenhuizen kunnen dan gepaste maatregelen nemen als ze een patiënt uit dat besmette ziekenhuis opnemen.

De kans op uitbraken van multiresistente bacteriën neemt de komende jaren flink toe. Dat komt doordat ziekenhuizen zich steeds meer specialiseren en patiënten dus vaker verschillende ziekenhuizen bezoeken. Hoe meer patiënten van het ene ziekenhuis naar het andere gaan, hoe groter de kans dat ze een multiresistente bacterie meenemen en die verspreiden.

Dat blijkt zonneklaar uit onderzoek van Nederlandse en Engelse wetenschappers die in kaart gebracht hebben hoe een ziekenhuisbacterie zich na een uitbraak in één Engels ziekenhuis in een jaar razendsnel door heel Engeland verspreidt.

Rechtstreeks verband

In Engeland zijn er al jarenlang veel uitbraken van de geduchte ziekenhuisbacterie MRSA. Dat heeft intussen geleid tot stringent beleid. Ziekenhuizen zijn verplicht gedetailleerd te rapporteren, waardoor er veel gegevens beschikbaar zijn. Die gegevens hebben de Nederlandse onderzoekers gebruikt.

Uit hun onderzoek blijkt een rechtstreeks verband tussen het aantal patiënten dat van het ene ziekenhuis naar een of meer andere gaat en het aantal MRSA-dragers in die ziekenhuizen. En wat voor MRSA geldt, gaat ook op voor andere ziekenhuisbacteriën zoals de multiresistente Klebsiella.

Grote gevolgen

Uitbraken van ziekenhuisbacteriën kunnen grote gevolgen hebben, zoals onder meer in het Maasstad Ziekenhuis bleek. Vijf patiënten die de multiresistente Klebsiella-bacterie opliepen in het Maasstad Ziekenhuis werden later in andere zorginstellingen opgenomen.

Sinds de uitbraak in het Rotterdamse ziekenhuis zijn er in ten minste elf ziekenhuizen en drie verpleeghuizen verspreid in heel Nederland (Haarlem, Assen, Den Bosch, Emmen, Enschede, Weert, Utrecht, Doetinchem, Hoensbroek, Rotterdam, Drachten, Leiden en Amsterdam) uitbraken van multiresistente bacteriën geweest. Dat leidde, afhankelijk van de gevallen, tot opnamestoppen, sluiting van verpleegafdelingen, sluiting van ic's, isolatie van patiënten en veel onderzoek.

Risico's groter

In Nederland wordt de komende tijd door concentratie van allerlei zorg in minder ziekenhuizen het aantal patiëntbewegingen tussen ziekenhuizen groter. En dus het risico op verspreiding van vervelende bacteriën (en ook virussen) en de bijbehorende ernstige infectieziekten. Concentratie van zorg zou dus samen moeten gaan met de aanscherping van infectiepreventie en -bestrijding.

Onderzoeker Hajo Grundmann van het RIVM en het UMC Groningen zegt daarover dat het essentieel is dat precies bekend is wat er in Nederland gebeurt op het gebied van infectieziekten en bacteriële uitbraken. Er bestaat al een netwerk waar binnen laboratoria positieve kweken van multiresistente bacteriën kunnen insturen (ISIS-AR). Daarbij is overigens nog maar de helft van alle laboratoria in Nederland aangesloten.

Website

In de nasleep van de Klebsiella-uitbraak in het Maasstad Ziekenhuis wordt er nu gewerkt aan een website om uitbraken van (gevaarlijke) bacteriën te melden. Dat was een van de aanbevelingen van de commissie-Lemstra die onderzoek deed naar de uitbraak in het Maasstad Ziekenhuis.

Als een ziekenhuis in Groningen dan bij voorbeeld een patiënt uit Assen opneemt, kan het op die website zien of het ziekenhuis in Assen recent nog vervelende bacteriën in huis heeft gehad. Zo ja, dan wordt de patiënt geïsoleerd tot uit screening blijkt of hij drager is van die bacterie. Als zich in Assen niet bijzonders heeft voorgedaan kan de patiënt probleemloos opgenomen worden en hoeven er dus geen onnodige screenings plaats te vinden.