'Rechters nooit helemaal neutraal'

Buitenlandse mannen tussen 31 en 40 die geen Nederlands spreken, maken maar liefst twintig keer meer kans op een gevangenisstraf. Dit in vergelijking met Nederlanders met een Westers uiterlijk die de Nederlandse taal wel meester zijn.

Dat is althans de uitkomst van een onderzoek dat vrijdag gepubliceerd wordt in het Nederlands Juristenblad. Aan de hand van een checklist hebben rechtenstudenten 541 rechtzaken bijgewoond en geanalyseerd. Hieruit bleek dat rechters onbewust uiterlijke kenmerken mee laten wegen in hun uitspraak.

Stereotypen

Hoewel de onderzoekers zelf hoopten dat dit soort uiterlijke kenmerken geen rol spelen in het rechtssysteem, blijkt toch dat het (onbewust) een grote impact heeft op de veroordeling van verdachten. Zelfs al spreekt een verdachte met een buitenlands uiterlijk perfect Nederlands, dan nog is de kans op een veroordeling vijf keer groter.

Wel moeten de bevindingen enigszins genuanceerd worden, zo zegt advocaat Kerem Canatan in NRC Next. Mensen die geen Nederlands spreken, hebben ook vaak geen vaste verblijfplaats en kunnen dus geen voorwaardelijke straf opgelegd krijgen. Ook kunnen rechters zich in dit geval moeilijker identificeren met verdachten, of zelfs helemaal niet als er een tolk aan te pas moet komen.

De conclusie van het onderzoek is duidelijk: helemaal onbevooroordeeld is niemand. Zelfs rechters ontkomen er niet aan.

Door: Bas