Uganda verdeeld over 'Kony 2012'
Door correspondent Kees Broere in Nairobi
'Het laatste nieuws' over de gezochte oorlogsmisdadiger kwam, hoe kan het anders, via Twitter: "Kony omsingeld in Congo door een groep van tweeps, gewapend met smartphones en iPads. Meer nieuws volgt." Een veelzeggende tweet uit Uganda, geschreven door Daniel Kalinaki, een Ugandese journalist met kennis van zaken.
Het duurde even voordat ook in Afrika de internetstorm voelbaar werd die was opgestoken na het begin van de Amerikaanse campagne 'Kony 2012', een actie die is bedoeld om de leider van het Verzetsleger van de Heer (LRA), Joseph Kony, voor het gerecht te brengen. En ook in Afrika lopen de meningen over de actie zeer uiteen.
Negatieve reacties
De internetfilm over Kony wekt lange tijd de indruk dat de ellende die het LRA veroorzaakt het hevigst te merken is in het noorden van Uganda, waar ooit de opstand begon. Dat klopt uiteraard niet. Het LRA is al jaren niet meer in het gebied actief. De naar schatting enkele honderden LRA-strijders die nog (gedwongen) actief zijn, houden zich dezer dagen op in de grensgebieden van de Democratische Republiek Congo, Zuid-Sudan en de Centraal-Afrikaanse Republiek.
Uit Noord-Uganda kwamen dan ook negatieve reacties op de film. "Kom ons liever helpen met de wederopbouw", zo was de teneur. Anderen wijzen erop dat lang niet iedere Ugandees erop uit is om Kony bij het Internationaal Strafhof (ICC) te krijgen, zoals ICC-aanklager Luis Moreno Ocampo wil. Het Acholi-volk, waartoe Kony zelf behoort, heeft immers zijn eigen, traditionale vormen van rechtspraak en van vergeving.
Andere critici wijzen erop dat met de Kony-film weer eens het cliché 'Afrika is een land' wordt bevestigd. Het Amerikaanse jongetje in de film, het zoontje van de regisseur, zegt zelf dat hij later net als zijn vader naar Afrika wil. Om goed te doen, zo mag worden aangenomen; zelfs als Afrikanen daar zelf niet om vragen en er niet op zitten te wachten.
Complex verhaal
"Was ons maar in 1994 komen helpen om Kony te pakken", reageerde een Ugandese woordvoerder van de krijgsmacht. Maar die gaat er dan gemakshalve aan voorbij dat de Ugandese militairen zelf voor een deel verantwoordelijk zijn voor de eerdere ellende in het noorden. Het LRA-verhaal is namelijk een complex verhaal en niet een verhaal van 'de goeien tegen de slechten'.
Dat weet ook Matthew Green, de journalist die een boeiend boek over Joseph Kony schreef. De campagne 'Kony 2012' doet de werkelijkheid geweld aan. Maar, zo meent Green, de film moge dan simplificeren: Dat is wat goede propaganda doet.