NOS NieuwsAangepast

'Kony-campagne' online succes

Door buitenlandredacteur Aniete Coelingh

Razendsnel verspreidde de 29-minuten durende film Kony 2012 zich via de sociale media over de wereld. De Amerikaanse organisatie Invisible Children lanceerde de film op 5 maart via Facebook en Twitter.

Sindsdien is de korte documentaire meer dan 32 miljoen keer bekeken op YouTube. Binnen de kortste keren was #StopKony wereldwijd trending topic op Twitter. Ook in Nederland wordt er veel over gesproken, vooral onder jongeren.

'Stop Kony' is allerminst onomstreden. Op internet verschijnen diverse artikelen met kanttekeningen bij de effectiviteit van de campagne.

Joseph Kony

Kony 2012 is gericht tegen Joseph Kony, de beruchte rebellenleider uit Uganda. Hij wordt beschuldigd van het ronselen van kindsoldaten voor zijn Verzetsleger van de Heer (LRA) en er loopt een internationaal arrestatiebevel tegen hem. "De strijd die Kony in de jaren 80 begon ontaardde in een van de meest misdadige oorlogen van het continent", vertelt Afrika-correspondent Koert Lindijer die het conflict al jarenlang volgt en Joseph Kony in 2006 ontmoette.

"Het is een bewuste militaire tactiek van Kony om terreur te bedrijven. Hij valt burgers aan omdat hij vindt dat die burgers zich bij hem moeten aansluiten. Hij ontvoert kinderen en geeft ze een hersenspoeling om ze tot kindermoordenaars op te leiden. Dat lukt erg goed, kinderen blijken uitstekende moordenaars te zijn als je ze goed opleidt."

Campagne

De Amerikaanse organisatie Invisible Children probeert via de publieke opinie druk te zetten op de Amerikaanse overheid. Iedereen moet weten wie Joseph Kony is en dat hij in 2012 gepakt moet worden. Die boodschap verspreidt de organisatie niet alleen via de film en sociale media, maar ook met posters en flyers en het verkopen van 'Kony 2012' pakketten ter waarde van 30 dollar.

De organisatie wil vooral breder bewustzijn kweken. Daarin zijn ze tot nu toe zeer succesvol. "De actie is bijzonder, omdat hij zich zo ontzettend snel over internet verspreidt. Meestal zijn het de leuke, grappige filmpjes die zich snel verspreiden, dit is een serieus gemaakte documentaire van een half uur", zegt internetdeskundige Roeland Stekelenburg.

Wat de organisatie in ieder geval bereikt heeft: eind vorig jaar stuurde president Obama honderd militairen naar Uganda om daar het Ugandese leger te adviseren in de jacht op Joseph Kony. "Het is absoluut zo dat publieke druk helpt om Amerikaanse Congresleden te beïnvloeden om die honderd militairen in de regio te houden. Maar ik ben wel cynisch over de waarde van dit soort 'virale' acties. Want iets liken op Facebook wil nog niet zeggen dat je je ervoor inspant. Het feit dat mensen dit elkaar laten weten, doen ze ook omdat iedereen het doet", zegt Stekelenburg.

Ongrijpbaar

Tot nu toe is Kony, ondanks de Amerikaanse hulp, nog niet gepakt. "Het LRA houdt zich in elk geval niet op in Uganda", zegt Koert Lindijer. "Ze zijn al jaren geleden verdreven uit Uganda en opereren nu in Zuid-Sudan, in de Centraal-Afrikaanse Republiek en in Noordoost-Congo. Deze gebieden worden wel het zwarte gat van Afrika genoemd. Voor conventionele strijdkrachten is dat uiterst moeilijk terrein om Kony te vinden. Het probleem met Kony's troepen is dat zodra ze een militaire overmacht tegenover zich zien, ze zich opsplitsen in kleine groepen. Die worden ongrijpbaar voor 'gewone' strijdkrachten, of ze nou goed opgeleid zijn of niet."

De actie is in de VS, Europa en Australië een groot succes, maar in Afrika zelf leeft het minder. Lindijer: "Joseph Kony heeft geen prioroteit meer in de regio. Vergeleken met enkele jaren geleden heeft het LRA geen militaire invloed meer en bestaat het uit maximaal 400 man. Zeker in Congo zijn milities actief die veel meer dood en verderf zaaien dan het LRA. In die zin komt de actie dus wat laat."

Kritiek

Volgens critici van de campagne is het arresteren en vervolgen van Kony uiteraard een gewenst doel, maar ze wijzen er ook op dat de actie vergeet te vermelden dat het probleem niet een-dimensionaal is. Ook stellen ze vragen bij de financiële middelen die Invisible Children inzet.

De organisatie haalt veel inkomsten binnen via het verkopen van campagne-pakketten en donaties. Volgens de boekhouding van de organisatie, die openbaar is, gaf de organisatie afgelopen jaar meer dan 8 miljoen dollar uit. 32 procent daarvan ging naar ontwikkelingsprojecten in Uganda, zogenoemde 'direct services'. De rest ging op aan salarissen, reiskosten en de productie van de film.

Invisible Children, noemt de kritiek op de eigen website "een ouderwetse manier van denken". Bewustwording is volgens de organisatie net zo belangrijk als de ontwikkelingsprogramma's ter plekke. Jason Russell, één van de oprichters: "Wij blijven bij onze keuze om een derde van ons budget aan film te besteden, want zo kunnen we ook een website bouwen die de handel en wandel van Kony weergeeft".

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl