Wetenschaps-fraude voorkomen? Eed afleggen

Voor wetenschappers promoveren, moeten ze een eed afleggen. Althans, als het aan drie Jonge Akademici ligt. De hoogleraren denken dat wetenschapsfraude zo eerder kan worden ontdekt of zelfs kan worden voorkomen, zeggen ze vandaag in de NRC.

Knoei je als onderzoeker met gegevens en heb je een eed afgelegd? Weg doctorstitel. Zo zien neurofysioloog Huib Mansvelder, filosoof Ingrid Robeyns en aardwetenschapper Maarten Kleinhans het voor zich. Door het afleggen van de eed worden de wetenschapskernwaarden in het oog gehouden. Dat houdt onder andere in dat ze onderzoek doen waar de maatschappij daadwerkelijk iets aan heeft en dat waarheidsvinding hoog in het vaandel moet staan.

Bochten afsnijden

De drie vinden dat de eed er moet komen, omdat door bezuinigingen de werkdruk in de wetenschap steeds hoger wordt. Die druk kan onderzoekers verleiden "bochten af te snijden". Wetenschappers worden steeds afhankelijk van bedrijven en daarom wordt de kans groter dat ze eerder instemmen met de wens van de geldschieter.

Wetenschapsethiek

De eed is niet het enige waar de hoogleraren mee op de proppen komen. Omdat voorkomen en het opsporen wetenschapsfraude nu teveel "wordt overgelaten aan het toeval", zouden jonge onderzoekers colleges wetenschapsethiek moeten krijgen.

Stapel

In september 2011 kwam een grootschalige wetenschapsfraudezaak aan het licht, nadat bekend werd dat hoogleraar Diederik Stapel talloze onderzoeksresultaten uit zijn duim had gezogen. Daarom werd hij ontslagen en is er aangifte tegen hem gedaan wegens valsheid in geschrifte en oplichting.

Door: Jurjen