Mobiele laboratoria op weg naar Zuidpool

Over ruim een jaar zal Nederland een permanente basis openen op de Zuidpool voor wetenschappelijk onderzoek naar klimaatverandering. Vandaag wordt een eerste belangrijke stap gezet, want vier mobiele laboratoria gaan op transport richting Antarctica.

De laboratoria zijn speciaal ontworpen om onderzoek te doen onder barre omstandigheden. Ze zijn gebouwd door een bedrijf op Dirksland (Goeree-Overflakkee), dat gespecialiseerd is in koeltechniek. Alle materialen moeten bestand zijn tegen een temperatuur van - 30 graden Celcius.

Containers

"De tot laboratoria vermaakte containers zijn speciaal gemaakt voor de omstandigheden op Antarctica. Zo wordt het laboratorium verwarmd met een koelinstallatie", zegt Jan Markwat, directeur van het bedrijf. "Dat klinkt tegenstrijdig, maar dat is het niet. De kou gooien we naar buiten, de warmte naar binnen."

Voor het maken van deze laboratoria heeft zijn bedrijf een speciale testfaciliteit gebouwd; een ruimte twee keer zo groot als een container. "In deze testfaciliteit is het ook continu 25 graden onder nul, zodat zeker is dat alles straks naar behoren werkt."

De laboratoria worden na hun reis gevestigd bij het Britse onderzoekscentrum Rothera. Zo kan er gebruik gemaakt worden van water en elektriciteit dat wordt opgewekt door generatoren die op de basis staan. De laboratoria zijn door het bedrijf zo energiezuinig mogelijk gemaakt.

Smeltwater

Eerder sprak de NOS met Liesbeth Noor, projectleider namens de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, over de onderneming. "Er zijn al jarenlang Nederlandse onderzoekers actief in Antarctica, maar eigenlijk liften we altijd mee met internationale partners. Nu krijgen we voor het eerst een eigen plek."

De eerste proeven die in de laboratoria zullen plaatsvinden, staan over zes maanden gepland. Het onderzoek bestaat uit vijf verschillende projecten. "Het begint met onderzoek naar de toename van smeltwater. Er wordt gekeken hoe snel dat smelten nu gaat. En er wordt onderzocht hoe die toename invloed heeft op de gehaltes van ijzer en zink in het zeewater."

Deze elementen zijn volgens Noor heel belangrijk voor de levende organismen in de zee. "De kleine organismen staan aan het begin van de voedselketen. Het is dus heel belangrijk om te weten hoe zij reageren op veranderende omstandigheden."

Het is de bedoeling dat de mobiele laboratoria in ieder geval voor vijf jaar op de Zuidpool zullen staan. "Maar we hopen natuurlijk langer. Als alle onderzoeken klaar zijn, zullen de laboratoria weer terugkeren naar Nederland", aldus Noor.