Ayatollahs in de achtertuin
Door buitenlandredacteur Marc Bessems
President Ahmadinejad is begonnen aan zijn vijfdaagse rondreis door Latijns-Amerika. Zijn volledige schema is niet openbaar gemaakt, maar zeker is dat hij begint in Venezuela en aanwezig zal zijn bij de inauguratie van president Ortega van Nicaragua. Verder doet Ahmadinejad waarschijnlijk Cuba, Ecuador en mogelijk ook Guatemala aan.
Iran is de afgelopen jaren erg actief in Latijns-Amerika. Sinds Ahmadinejad in 2005 president werd, opende Iran zes nieuwe ambassades in de regio, bestaande diplomatieke posten werden uitgebreid en er waren staatsbezoeken over en weer. Dit is alweer het vijfde staatsbezoek van Ahmadinejad aan de regio.
Bovendien zijn er sinds 2008 wekelijks vluchten tussen het Venezolaanse Caracas en Teheran (terwijl er nauwelijks onderling toerisme is), lanceerde de Iraanse staatstelevisie twee weken geleden een Spaanstalige zender, Hispan TV en is de handel tussen Iran en landen in de regio flink toegenomen.
Handel
Officieel draait het bezoek van Ahmadinejad aan Latijns-Amerika om handel. Handelsrelaties tussen Iran en de regio zijn intensiever geworden: de export van Brazilië naar Iran, bijvoorbeeld, is in tien jaar tijd verzevenvoudigd. Toch gaat Ahmadinejad niet naar Brazilië.
Waar het echt om gaat, zeggen kenners, zijn dan ook niet de directe handelsrelaties, maar iets anders. De Verenigde Staten hebben nieuwe sancties afgekondigd tegen Iran, in verband met het omstreden atoomprogramma van dat land.
Ahmadinejad wil het thuisfront laten zien dat hij niet alleen staat. De gevolgen van het internationale isolement worden steeds pijnlijker voor Iran, uitgerekend in een verkiezingsjaar.
Sancties
In Latijns-Amerika heeft de Iraanse president nog vrienden die met hem op de foto willen. En dat in het gebied dat vaak Amerika's achtertuin wordt genoemd, de natuurlijke invloedssfeer van de Verenigde Staten.
De linkse vrienden van Iran in Latijns-Amerika hebben weliswaar vrijwel niets gemeenschappelijk met het regime van ayatollahs, toch bindt één ding hen met Ahmadinejad: een openlijke afkeer van de Verenigde Staten. De Iraniërs lijken te hopen dat ze de sancties via anti-Amerikaanse vrienden in landen als Venezuela of Nicaragua kunnen omzeilen.
Dreiging?
Op vrijwel alle ambassades van Iran in Latijns-Amerika zijn leden van de Quds, een elitemacht van de Iraanse Revolutionaire Garde, gestationeerd. Als Israël Iran bombardeert, komen er misschien wraakacties van deze militairen tegen Amerikaanse doelen in Zuid-Amerika, zegt een voormalige CIA-agent in de Amerikaanse krant The Washington Post.
Toch zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington zich geen zorgen te maken over het bezoek van Ahmadinejad aan Latijns-Amerika. "Het is een teken van wanhoop", zegt woordvoerder Victoria Nuland. "Het regime voelt de toenemende druk".
Maar, waarschuwt Washington de Latijns-Amerikaanse buren: "dit zijn geen geschikte tijden voor verbetering van de banden met Iran."