Voor veel boerderijen geen toekomst

Door verslaggever Pauline Broekema

Steeds meer karakteristieke en monumentale boerderijen zullen verdwijnen. Dat zegt Judith Toebast, boerderijdeskundige van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Om hoeveel boerderijen het zal gaan, kan ze nog niet zeggen. Maar dat het in de honderden zo niet duizenden zal lopen is zeker.

Die stelling wordt ondersteund door de laatste cijfers van Alterra, het kennisinstituut van de Universiteit Wageningen, dat voorspelt dat in de nabije toekomst nog eens tussen de zeventien en negentienduizend boeren stoppen.

Onderhoudskosten

Het platteland zal om verschillende redenen leger worden. De onderhoudskosten die te hoog zijn, bedrijfssluitingen, maar ook de recessie en de leegloop van het platteland spelen daarbij een rol. Ook is het moeilijk een herbestemming voor een boerderij te vinden. "Op zeker moment", zegt Toebast, "raken de mogelijkheden uitgeput". Niet iedere boerderij kan een horecabedrijf, woonhuis, theater of conferentiecentrum worden.

"Vooral in gebieden ver van de randstad is het vinden van een nieuwe bestemming een probleem" aldus Toebast. En dan heeft ze het over delen van Zeeland, Noord-Brabant, Limburg, de kop van Noord-Holland en Groningen. Van leegstand is nu al sprake. Vooral de grote boerderijen in akkerbouwgebieden met enorme schuren blijken moeilijk te verkopen.

Illegaal

De Dienst Cultureel Erfgoed behandelt verzoeken om sloop, herbestemming of reconstructie van monumenten. Zoals kerken, molen en watertorens, woonhuizen en boerderijen. Het overgrote deel betreft boerderijen. Soms is sloop onvermijdelijk zegt Toebast. Omdat een pand in zo'n deplorabele staat verkeert dat niets anders rest dan neerhalen.

Het komt ook voor dat na het afwijzen van een sloop de zaak alsnog illegaal tegen de vlakte gaat. "Zoals laatst bij een leegstaande boerderij in Friesland. Die brandde af. Zomaar. En dat terwijl zelfs de elektriciteit was afgesloten. Of dan gaat bij zo'n pand in het weekend ineens de shovel er over heen."

Uitdaging

Toch ziet Toebast de huidige situatie ook als een uitdaging. "Er zullen keuzes gemaakt moeten worden. De gemeente heeft daarbij een leidende rol. Het is uitdagend." De Dienst gaf onlangs een gids uit, 'Een toekomst voor boerderij', waarin suggesties worden gedaan voor herbestemming en verbouwing van monumentale boerderijen.