Acute geldnood voor ziekenhuizen in 2012
Door Rinke van den Brink en Hugo van der Parre
Veel ziekenhuizen komen begin volgend jaar in acute geldnood. Dat voorspelt accountants- en adviesbureau PwC in zijn jaarlijkse rapport over de ziekenhuissector, de Brancheanalyse gezondheidszorg 2011 (.pdf).
PwC denkt dat de sector in totaal 1 miljard euro nodig heeft om het tekort te kunnen overbruggen. Een landelijke voorschotregeling is onontkoombaar.
Hoogleraar Hugo Keuzenkamp, tevens bestuurder van het Westfries Gasthuis in Hoorn, denkt dat er meer geld nodig is voor het verstrekken van voorschotten. Hij vreest dat "tientallen ziekenhuizen grote, acute geldproblemen krijgen".
Nieuw systeem
De geldnood is het gevolg van een samenloop van omstandigheden. Om te beginnen moeten de ziekenhuizen veel geld terugbetalen aan de zorgverzekeraars. Het gaat om oude voorschotten en geld voor te veel verrichte medische handelingen.
Tegelijkertijd wordt op 1 januari een nieuw declaratiesysteem ingevoerd, zijn er nieuwe financieringsregels voor vastgoed en vallen meer medische behandelingen onder de vrije prijsvorming. Gevolg is dat ziekenhuizen er volgens PwC van uitgaan dat ze hun facturen veel later dan gebruikelijk kunnen uitsturen.
De vorige keer dat een nieuw financieringssysteem werd ingevoerd, leidde dat tot grote administratieve problemen. Dat was in 2005 toen de invoering van het huidige systeem ervoor zorgde dat ziekenhuizen een tijdlang nauwelijks konden factureren.
Bijspringen
Als ziekenhuizen twee maanden geen geld binnen krijgen, leidt dat voor een gemiddeld ziekenhuis tot een tijdelijk geldtekort van tien tot vijftien miljoen euro. Voor alle ziekenhuizen samen gaat het dan om een miljard euro.
Volgens Arjen Hakbijl, partner bij PwC, is het lastig voor banken en verzekeraars omdat zij zelf aan steeds strengere financiële regels voldoen. Daarom zullen ze minder geneigd de ziekenhuizen te helpen.
Moeilijk
Vooral ziekenhuizen die er financieel niet heel goed voorstaan, krijgen het moeilijk. Hakbijl: "Voor deze ziekenhuizen wordt het spannend in 2012. Zonder voorschotten of uitbreiding van bankkredieten wordt het vanaf aankomend voorjaar nijpend als er salarissen moeten worden betaald terwijl zorgproducten nog niet gefactureerd kunnen worden. Een landelijk voorschotregeling is onontkoombaar".
Hoogleraar Hugo Keuzenkamp, zelf bestuurder van een financieel kerngezond ziekenhuis, onderschrijft de voorspelling van PwC. Volgens hem is het nog ernstiger: "Ik denk dat er nog meer geld nodig is dan PwC al zegt om te voorkomen dat ziekenhuizen niet meer aan hun verplichtingen kunnen voldoen."
Afspraken
De vereniging van ziekenhuizen NVZ vindt dat de zorgverzekeraars met voorschotten over de brug moeten komen. Dat is ook zo afgesproken in het akkoord dat afgelopen zomer tussen ziekenhuizen, zorgverzekeraars en het ministerie is gesloten. Maar volgens de vereniging komen de zorgverzekeraars de afspraken niet na.
NVZ-voorzitter Roelf de Boer: "Wij doen een klemmend beroep op de zorgverzekeraars om zich te houden aan de afspraken. Het ministerie beloofde de partijen bij elkaar te roepen als een van de partijen zich niet aan afspraken houden. Daar is het wellicht nu tijd voor".
ZN, de koepel van de zorgverzekeraars, is niet voor een landelijke voorschotregeling. ZN wil dat er lokaal wordt onderhandeld tussen ziekenhuis en verzekeraar. Als er inzicht gegeven wordt in de productie en de kwaliteit van de behandelingen, kan er ook gesproken worden over voorschotten. Op lokale basis is de zorgverzekeraar daar best toe bereid, aldus ZN.
Ook het ministerie van Volksgezondheid vindt een landelijke voorschotregeling geen optie, omdat dat haaks staat op het uitgangspunt dat ziekenhuizen en zorgverzekeraars het op individueel niveau met elkaar moeten regelen. Begin december praat minister Schippers weer met de ziekenhuizen en de zorgverzekeraars over de stand van zaken. Ze heeft er vertrouwen in dat zorgverzekeraars en ziekenhuizen tot goede afspraken komen.