Maasstad negeerde regels bacteriën
Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink
Het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam heeft elementaire regels voor de indamming van infecties aan zijn laars gelapt. Daardoor kon de uitbraak van multiresistente bacteriën waarmee het ziekenhuis al tijden worstelt, voortwoekeren.
Dat blijkt uit gesprekken die de NOS heeft gevoerd met nabestaanden van overleden patiënten en andere betrokkenen in en buiten het ziekenhuis.
Multiresistente bacterie
Het Maasstad Ziekenhuis kampt al sinds oktober vorig jaar met de multiresistente bacterie Klebsiella pneumoniae. Zeker 21 patiënten die de bacterie hebben opgelopen zijn intussen overleden.
Officieel zijn er 47 besmettingen geconstateerd door het ziekenhuis. Het RIVM doet ter controle het onderzoek van het Maasstad Ziekenhuis over. Dat onderzoek lijkt het ziekenhuis niet goed gedaan te hebben.
Nu al staat vast dat het aantal besmette patiënten aanzienlijk hoger is dan 47. Bronnen spreken van zo'n twintig nieuw gevonden besmettingen. Als de sterfte in de groep patiënten net zo hoog is als in de groep van de eerder aangetoonde besmettingen, dan komt het dodental rond de dertig te liggen.
Richtlijnen geschonden
Uit verhalen van nabestaanden, van patiënten en van andere betrokkenen in en buiten het ziekenhuis komt een onthutsend beeld naar voren van de gang van zaken in het ziekenhuis.
Zo blijkt uit het dossier van een van de overledenen dat hij pas zeven weken nadat vastgesteld was dat hij besmet was met een multiresistente Klebsiella werd geïsoleerd. Volgens de richtlijnen (.pdf) moet dat meteen gebeuren.
Ook als patiënten uiteindelijk wel geïsoleerd werden, nam het ziekenhuis een loopje met de regels. Personeel liep in en uit zonder zich te beschermen. Ook dat is tegen de regels (richtlijnen contactisolatie (.pdf) en druppelisolatie (.pdf)).
Reactie Maasstad
In een reactie (.pdf) weerspreekt het Maasstad Ziekenhuis de berichtgeving van de NOS op geen enkel punt. Het ziekenhuis beperkt zich tot het weergeven van de stand van het nu lopende onderzoek.
Er zijn 63 besmettingen vastgesteld. Alle 1.804 patiënten die met de besmette patiënten in contact zijn geweest, worden in de komende tijd gescreend op de multiresistente bacterie. Het aantal besmettingen kan dus nog oplopen, net als het aantal doden.
Oxa-48
In een uitvoerig gesprek met de NOS op 21 juni legde microbioloog Tjaco Ossewaarde van het ziekenhuis uit dat het ziekenhuis zich bewust was van de aanwezigheid van een multiresistente Klebsiella op de intensive care van het ziekenhuis. In april was hij begonnen met uitzoeken om welk type Klebsiella het ging.
Terwijl het ziekenhuis daarmee bezig was - en moest wachten tot een bepaalde test binnen was, aldus Ossewaarde - werd het ziekenhuis door het Amsterdamse Slotervaart Ziekenhuis en het RIVM geïnformeerd over dat type. Het ging om een oxa-48 producerende Klebsiella pneumoniae.
Pas toen kon het ziekenhuis onderzoek gaan doen naar andere patiënten die de bacterie mogelijk ook bij zich droegen. Daarom zou het allemaal zo lang geduurd hebben.
Onwaarheid
In werkelijkheid testte het Maasstad Ziekenhuis al in januari patiënten op de aanwezigheid van een oxa-48 producerende Klebsiella met de PCR-test waarop men in april zei te moeten wachten.
Oxa-48 producerende Klebsiella's zijn in Nederland nog uitzonderlijk. Geen microbioloog zoekt naar die specifieke bacterie zonder daar een reden voor te hebben.
Sterfte aan bacterie
Het is moeilijk om vast te stellen of patiënten overleden zijn aan de bacterie of met de bacterie. Mensen die op de intensive care liggen zijn vaak ernstig ziek.
Maar specialisten op het gebied van multiresistente Klebsiella, zoals professor Patrice Nordmann in Parijs, professor Yehuda Carmeli in Tel Aviv en dr Gopi Patel in New York, zeggen allemaal dat patiënten met zo'n multiresistente Klebsiella een grotere kans hebben te overlijden.
In een studie komt dr Patel zelfs tot een overlijdenskans die vier keer zo hoog is voor patiënten met een multiresistente Klebsiella als voor vergelijkbare patiënten zonder.
Inspectie voor de gezondheidszorg
Vandaag brengt de Inspectie voor de Gezondheidszorg een bezoek aan het Maasstad Ziekenhuis. De Inspectie bemoeit zich nadrukkelijk met de zaak. Het is nog niet duidelijk wanneer de IGZ rapporteert, maar dat gaat zeker nog weken duren.
Drie inspecteurs van de IGZ proberen het ontstaan en het verloop van de Klebsiella-epidemie in kaart te brengen. Verder kijkt de Inspectie of het Maasstad Ziekenhuis de protocollen en richtlijnen heeft gevolgd bij de bestrijding van de uitbraak.
De Inspectie steunt de maatregelen die het ziekenhuis nu neemt.