Rebellen rukken op en nemen Hama in: 'Nog belangrijker dan val van Aleppo'
Na de inname van Aleppo hebben rebellen in Syrië opnieuw een groot succes behaald: ze zijn opgerukt tot in de westelijke stad Hama. Het regeringsleger had versterkingen gestuurd om deze strategisch gelegen stad te verdedigen. Maar vandaag hebben de troepen van president Assad zich plotseling teruggetrokken.
Het is een nieuwe nederlaag voor de president. In iets meer dan een week tijd is rebellengroep Hayat Tahrir al-Sham (HTS) ruim honderd kilometer zuidwaarts opgerukt. Sinds 2020 waren de frontlinies in de burgeroorlog nauwelijks verschoven.
'Nog belangrijker dan inname Aleppo'
"Dit is ongekend", zegt journalist en Midden-Oostendeskundige Abdou Bouzerda. Hij benadrukt dat Assad nog verre van verslagen is, maar wijst op het symbolische en strategische belang van deze verovering. "De inname van Aleppo was al een grote verrassing, maar de inname van Hama is nog belangrijker."
Allereerst is Hama een knooppunt van grote wegen. Het ligt aan een snelweg die loopt tot in hoofdstad Damascus. En in tegenstelling tot de slag om Aleppo was het regeringsleger ditmaal voorbereid op een zwaar gevecht om Hama. Dat maakt het opvallend dat het regime na enkele dagen vechten de stad al opgeeft.
Op deze kaart is te zien dat de rebellen in een week tijd hun grondgebied ongeveer hebben verdrievoudigd:
Behalve op militair gebied lijkt HTS ook op diplomatiek vlak succesvol. Zo meldt de Amerikaanse Syriëkenner Charles Lister op X dat de rebellenleiding deals heeft gesloten met stammenleiders ten noorden van Hama. Op deze manier zouden gebieden vreedzaam zijn overgedragen aan de rebellen. Ook wordt gemeld dat een onbekend aantal militairen uit het regeringsleger is gedeserteerd.
Hama is in dertien jaar burgeroorlog altijd in handen geweest van Assads troepen, en Aleppo niet. "Ook was Hama in 2011 als het ware de bakermat van de revolutie", legt Bouzerda uit. "Dat een rebellengroep erin slaagt zo'n stad in te nemen heeft grote symbolische waarde."
Ruim dertien jaar geleden, ten tijde van de Arabische Lente, braken in Hama protesten uit tegen de jarenlange onderdrukking door Bashar al-Assad. Op het hoogtepunt deden er honderdduizenden mensen mee, maar de demonstraties werden hardhandig neergeslagen. Naar schatting vele tientallen burgers werden door het leger en door milities die door het regime werden aangestuurd gedood.
Cynisch genoeg beweert de legerleiding dat militairen zich nu hebben teruggetrokken uit Hama "om burgerlevens te redden bij gevechten in de stad". Volgens de verklaring heeft het leger zich teruggetrokken op posities buiten de stad.
Het is nog onduidelijk of het regime overweegt de strategische plaats te heroveren. Op video's en foto's is te zien dat inwoners en opstandelingen feest vieren op straat. Gevangenen worden vrijgelaten uit de gevangenis en posters van Assad worden vernietigd.
Bekijk hier een video van de situatie in Hama:
"Met Gods hulp gaan we nu naar Homs", zegt een van de rebellen in de bovenstaande video. De slag om deze stad, zo'n 45 kilometer ten zuiden van Hama, wordt volgens experts cruciaal voor het verloop van de burgeroorlog.
'Hard knokken'
Áls het rebellen lukt de regio Homs in te nemen, verliest Assad de verbinding met de Middellandse Zee. Daarnaast heeft zijn Russische bondgenoot Poetin een militaire basis aan de Syrische kust.
"Homs verbindt ook Damascus met het westelijke hartland van de alevieten, de moslimminderheid waartoe Assad behoort", legt Bouzerda uit. Om al die redenen zal er volgens hem "hard geknokt worden om Homs."
Bekijk in de onderstaande special welke partijen tegen elkaar strijden in Syrië:
Ondanks de snelle opmars van HTS, die de leiding heeft over diverse gewapende groepen, is nog maar de vraag of zij deze slag zullen winnen. Het lijkt erop dat Hama relatief makkelijk is opgegeven door het regeringsleger om Homs beter te kunnen beschermen.
Versterking uit Iran
Bouzerda werpt op dat Iran binnenkort mogelijk fors meer versterkingen zal leveren aan bondgenoot Assad. Het regime in Teheran heeft er alle belang bij dat de Syrische president in het zadel blijft. Bijvoorbeeld om bevoorrading over land mogelijk te maken van Iran naar Libanon, waar de pro-Iraanse beweging Hezbollah verzwakt is door de oorlog met Israël.
"Het is een 'black box': we weten niet wat er gaat gebeuren", vat de Midden-Oostenexpert het samen.
