Onduidelijkheid over emissievrije zones in steden blijft, Kamer wil nog steeds uitstel
Het voorstel van staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu (PVV) over de zero-emissiezones heeft tot chaos en onduidelijkheid voor ondernemers geleid, vinden onder meer coalitiepartijen VVD, BBB en PVV. Een debat in de Tweede Kamer leidde vandaag ook niet tot veel meer duidelijkheid.
Een Kamermeerderheid stemde eind oktober in met een motie van de VVD voor een "landelijk gestandaardiseerde uitzondering van zero-emissiezones voor ondernemers tot 2029". Over vier weken gaan in veertien gemeenten toch zero-emissiezones gelden, waardoor bestel- en vrachtauto's met een te hoge uitstoot niet langer de binnenstad in mogen. De gemeenten gaan namelijk in de praktijk zelf over het invoeren van die zones.
Jansen riep anderhalve week geleden in zijn voorstel gemeenten op om een boetevrije periode van een jaar in te voeren. Ook wilde hij dat ondernemers met het schoonste type dieselbestelauto's (emissieklasse 6) nog tot 1 januari 2029 toegang tot stadscentra met een zero-emissiezone behouden.
De gemeenten hebben aangegeven niets te voelen voor het uitstellen van de handhaving. Ze noemen dit "onbetrouwbaar bestuur" jegens alle bedrijven en ondernemers die al wel hebben geïnvesteerd in uitstootvrije busjes. De eerste paar maanden zullen er waarschuwingen afgeven worden, maar daarna gaan gemeenten ondernemers die zich niet aan de zones houden beboeten.
De gemeenten zeggen daarnaast overrompeld te zijn door de inhoud en het moment van de Kamerbrief die Jansen anderhalve week geleden stuurde. "Nu zijn de ondernemers weer de dupe van de verdere onduidelijkheid die het Rijk schept", schrijven de gemeenten.
"Het is heel bijzonder hoe dit is gegaan, want we zijn al sinds 2018 in overleg en een maandje voor de invoering zaait de staatssecretaris twijfel over de invoering", zei wethouder Barker uit Den Haag tegen de NOS voorafgaand aan het debat.
"Het kabinet moet een eenduidige lijn uitdragen met de partijen met wie ze jarenlang hebben samengewerkt", vindt ook wethouder Oosters uit Utrecht. Beide gemeenten voeren vanaf 1 januari 2025 zero-emissiezones in.
'Iedereen voelt pijn'
Niet alleen gemeenten, ook bedrijven zijn kwaad over het voorstel van Jansen. In een brief aan de staatssecretaris, ondertekend door 41 partijen, zeggen ondernemers dat er door het voorstel "een oneerlijk concurrentieveld" ontstaat voor bedrijven die al investeringen hebben gedaan in voertuigen die wel de zones in mogen.
"Het voorstel is een compromis, iedereen voelt daar pijn van", zei Jansen in het debat. Ook deze uitspraak leverde hem kritiek op. Gemeenten zeggen namelijk dat de staatssecretaris zonder overleg met zijn voorstel is gekomen, reageerde GroenLinks-PvdA-Kamerlid De Hoop. Jansen gaf daarop toe dat hij nog in gesprek moest gaan over zijn voorstel met de gemeenten.
Onduidelijkheid VVD-motie
Ook over welke ondernemers de motie van de VVD precies gaat heerst onduidelijkheid. Kamerlid Veltman van die partij verduidelijkte in het debat dat het gaat om de ondernemingen die het niet gaan redden om aan de eisen te voldoen. Volgens haar gaat het daarbij vooral om kleinere ondernemers.
NSC zei blij te zijn dat het gaat om een beperkte groep. De partij zegt daarom het voorstel van de staatssecretaris "op hoofdlijnen" te steunen. NSC stemde in oktober tegen de VVD-motie.
De PVV vroeg de staatssecretaris met een beter voorstel te komen. "Hij heeft niet eens de moeite genomen om uitstel te regelen", zei PVV-Kamerlid Heutink. Volgens hem gaat het voorstel van de staatssecretaris juist niet ver genoeg. Jansen reageerde hierop dat gemeentes zelf over de emissiezones gaan en er binnen het kabinet geen draagvlak is voor uitstel voor alle ondernemers tot 2029.
Hij zegt nog in gesprek te gaan met gemeentes over het uitstellen van de handhaving. "Dat is leuk hoor, maar we hebben nul garanties", reageerde PVV'er Heutink. Ook de VVD zegt graag garanties te willen van de staatssecretaris. "Ik ben niet gerustgesteld en daar zal ik moties over indienen", zei Veltman.
