Oppenheimer na acht maanden in Japanse bioscopen: 'Voelde afkeer voor de film'
De Oscarwinnende film Oppenheimer is vanaf nu te zien in bioscopen in Japan, zo'n driekwart jaar nadat de film in de rest van de wereld volle zalen trok. De biografische verfilming van de vader van de kernbom ligt gevoelig in het land vanwege de meer dan 200.000 slachtoffers die zijn gevallen bij de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Amerika zette toen, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, voor de eerste en vooralsnog enige keer kernwapens in.
Dat de Japanse première zo lang op zich heeft laten wachten, heeft te maken met aarzeling bij de filmdistributeur Bitters End. Die besloot in december de knoop door te hakken en de film uit te brengen. "Na veel discussie en overleg, omdat het onderwerp van de film van groot belang en speciale betekenis is voor Japanners", zo stond in een persbericht.
Het bedrijf zegt dat het succes bij de Oscars ook een rol speelt. Oppenheimer won uiteindelijke zeven prijzen, onder meer voor het camerawerk van de Nederlander Hoyte van Hoytema.
Deze kijkers in Hiroshima reageren verdeeld:
Het gebeurt vaker dat Japanse filmdistributeurs wachten met het uitbrengen van grote producties uit Hollywood als een film veel kans maakt op prestigieuze prijzen. Dit kan positief uitwerken op de bezoekersaantallen. In het geval van Oppenheimer duurde het wel langer dan gemiddeld, mede vanwege de originele verschijningsdatum afgelopen zomer. Die viel enkele weken voor de nationale herdenkingsdagen voor de kernbomslachtoffers in augustus.
'Film toont niets van tragedie'
Daarbij is volgens critici de film problematisch vanwege het weglaten van de slachtoffers uit het verhaal. "Ik voelde eerlijk gezegd een soort afkeer tegen de film", vertelt de 84-jarige Kochi Kawano tegen journalisten na de première in Nagasaki. Hij overleefde 79 jaar geleden de atoombom op zijn thuisstad ternauwernood.
"Het verhaal gaat vooral over de blijdschap van de Amerikanen als overwinnaar, maar niets over de tragedie die zich in Hiroshima en Nagasaki afspeelde." De film bevat slechts een scène met radioberichten waarin het aantal slachtoffers worden genoemd. "Ik zou willen dat de kijkers zien dat we nog steeds aan de gevolgen lijden."
In Japan heerst daarbij een gevoel van machteloosheid met betrekking tot de internationale kernwapendiscussie. Politici noemen de aanvallen in 1945 vaak om de tragedie van een potentiële kernoorlog te benadrukken, maar op het wereldpodium speelt Japan een kleine rol. In mei vorig jaar, bij de G7-top in Hiroshima, lukte het de Japanse premier niet om bondgenoten te overtuigen om hun kernwapenarsenaal te verkleinen.
Grappen over 'Barbenheimer'
Als zout in de wond gingen grappen over de film viraal op het internet. Barbie en Oppenheimer gingen vorig jaar op 21 juli in première. Enthousiaste fans deelden vervolgens online plaatjes waarin de hoofdrolspelers van de twee kaskrakers werden afgebeeld onder de hashtag #Barbenheimer.
Die initiële hausse aan berichten veroorzaakte al ongemak in Japan, maar de echte ophef ontstond over een poster gemaakt door een fan: Barbie zittend op de schouder van J. Robert Oppenheimer, met een kernexplosie op de achtergrond.
"Het gaat een zomer worden om te herinneren", plaatste het officiële X-account van Barbie onder de poster. Een stortvloed aan commentaar volgde op sociale media. Japanse gebruikers trokken direct de vergelijking met grappen over de aanslagen op 11 september 2001 en de Holocaust.
De Japanse tak van Warner Bros, het bedrijf achter de Barbie-film, plaatste snel een verontschuldiging online en haalde daarbij fel uit naar het moederbedrijf in de VS. Stemactrice Mitsuki Takahata, de stem van Barbie in de Japanse versie, liet op Instagram weten dat ze diep teleurgesteld was en overwoog om te stoppen met de promotie van de film. Uiteindelijke besloten Japanners in grote getalen weg te blijven bij Barbie. Terwijl de film in de VS en Europa meerdere records brak, stond het in Japan op de achtste plek in het openingsweekend.
Matige belangstelling
Oppenheimer lijkt een soortgelijk lot tegemoet te gaan. Terwijl de film wereldwijd 950 miljoen dollar heeft omgezet, stonden bij de eerste vertoningen in Tokio vanochtend slechts enkele rijen. Tickets voor aankomende voorstellingen zijn makkelijk te krijgen. In vergelijking met andere grote Amerikaanse films lijkt de kaartverkoop dus tegen te vallen, ondanks het grote succes buiten Japan.
