Kunstenaar Botero (91), bekend van zijn mollige portretten, overleden

De Colombiaanse kunstenaar Fernando Botero is op 91-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Monaco. Gustavo Petro, president van zijn geboorteland, maakte zijn dood bekend.

"De schilder van onze tradities en onze gebreken, de schilder van onze deugden. Van ons geweld en onze vrede", schetst hij het belang van Botero op X.

De schilder stond bekend om de overdreven vormen in zijn portretten: vollemaansgezichten en voluptueuze lichamen nemen zoveel ruimte in beslag dat ze haast uit de lijst dreigen te knappen.

Botero maakte in zijn kenmerkende vormentaal ook mollige versies van klassieke meesterwerken als de Mona Lisa. Zelfs in zijn stillevens en landschappen barsten de onderwerpen als volgeblazen ballonnen uit hun contouren.

Stierenvechter

Botero werd in 1932 geboren in Medellín. Hij verloor als kleuter zijn vader en groeide op in armoede. Vanwege zijn passie voor kunst verliet hij de school voor stierenvechten waar hij was ingeschreven en wijdde zich aan het schilderen.

Zijn voorliefde voor Europese Renaissancekunst combineerde hij met invloeden van moderne meesters als Picasso en het politieke werk van de Mexicaanse kunstenaar Diego Rivera. Ook lokale tradities, zoals de felle kleuren van precolumbiaanse en Spaans-koloniale kunst, zijn duidelijk te herkennen.

Al toen hij tiener was vielen zijn werken op, waardoor Botero een beurs kreeg om in Europa de schilderkunst te bestuderen. Hij zou zijn hele leven de wereld blijven rondreizen en kortere of langere tijd wonen landen als Italië, de VS, Mexico, Frankrijk en Spanje.

Zijn werken zijn nog altijd geliefd in collecties, met name in zijn eigen museum in Bogotá, waar hij tientallen werken aan doneerde.

Zijn eigen stijl vormde zich toen hij in 1956 een mandoline schilderde met een onwaarschijnlijk klein klankgat. Botero ontdekte dat hij door vervorming ineens anders naar alledaagse dingen ging kijken. Hij ontkende expliciet dat hij dikkertjes schilderde. "Niemand wil het geloven maar het is echt waar. Wat ik doe is omvang schilderen."

Voor hem paste dat in de traditie van voorgangers als Michelangelo en Raphael. "Zij waren geweldig in het gebruik van volume. Ze gebruikten het om de sensualiteit van het onderwerp te verheerlijken. Alles in die schilderijen was een feestje."

Hoewel zijn werken er onmiddellijk herkenbaar door werden, vond hij zelf wat hij deed niet wezenlijk afwijken van het werk andere kunstenaars. "Kunst is altijd een kwestie van overdrijven", stelde hij geregeld. "De landschappen van Van Gogh waren ook niet zoals hij ze kleurde. Ze waren grijs en olijfgroen, niet de prachtkleuren waarmee hij ze neerzette."

Subtiele kritiek

In zijn beginjaren gebruikte Botero zijn aanpak ook om subtiel kritiek te leveren op de elite in zijn land. Stiekem kon hij een lange neus maken naar dictators, generaals of kerkelijk leiders door ze zo overdreven te vereeuwigen. In latere jaren werd zijn geëngageerdheid explicieter, met in 2004 bijvoorbeeld een serie werken over de mishandelingen in de Amerikaanse Abu Ghraib-gevangenis in Irak.

Ook de bloedige geschiedenis van zijn geboorteland dook op in zijn oeuvre. Overtuigd dat hij zo kon helpen misstanden tegen te gaan was Botero echter zeker niet. "Het zal niets veranderen. Guernica, het beroemdste schilderij van de twintigste eeuw, heeft Franco niet verjaagd; hij bleef nog 30 jaar aan de macht."

"Maar kunst kan wel een getuigenis bieden, over de verschrikkingen, de absurditeit, de onrechtvaardigheid, corruptie of politieke idiotie", vulde hij aan. "Als Picasso er niet was geweest, had niemand zich dat dorpje Guernica herinnerd."

Actief

Botero bleef tot op het laatst actief: zelfs in zijn laatste jaren werkte hij nog uren per dag in zijn atelier. "Ik wil schilderend doodgaan", zei hij eens. Hij overleed uiteindelijk thuis: hij was eerder in het ziekenhuis opgenomen wegens een longontsteking, maar mocht gaan toen het einde nabij was.

"Fernando Botero was zonder twijfel een van de belangrijkste hedendaagse kunstenaars ter wereld en de grootste kunstenaar in de geschiedenis van ons land", stelt de Colombiaanse oud-president Iván Duque in een condoleancebericht op X. "Het belang van zijn werk en zijn artistieke nalatenschap leeft voort in onze geschiedenis en de harten van de Colombianen."