Palmbomen uit de gratie in opwarmende Marokkaanse steden

• Samira Jadir

  correspondent Marokko

Van Fes tot Casablanca, Marokkaanse steden staan vol met palmbomen. Een argeloze toerist zou denken dat het de normaalste zaak van de wereld is. Maar deze exoten horen hier helemaal niet thuis. Sterker: ze leveren zelfs problemen op. Ze geven weinig schaduw en nemen veel minder CO2 op dan loofbomen. Landschapsarchitecte Salima Belemkaddem van actiegroep Maroc Environnement 2050 in Casablanca probeert het tij te keren.

Belemkaddem slaat alarm nu de Marokkaanse steden warmer worden door klimaatverandering en water steeds schaarser wordt in Marokko. Ze maakt zich ernstige zorgen over haar woonplaats Casablanca. Daarom wil ze dat de lokale overheid meer loofbomen in de stad gaat planten.

"Loofbomen bieden schaduw, zetten meer CO2 om in zuurstof en houden meer regenwater vast", legt ze uit. Alles wat een palmboom dus minder goed doet. Dat de Marokkaanse stadsbesturen alsnog liever kiezen voor palmbomen, heeft ook praktische redenen. Na de eerste levensjaren van de palmbomen hebben die minder water nodig dan loofbomen en het onderhoud is een stuk eenvoudiger en goedkoper.

Palmbomen groeien van nature enkel vooral in het zuiden van Marokko. In de grotere steden aan de westkust en in het noorden komen ze niet voor; daar zijn ze geïmporteerd. Vooral de Washingtonia-palmen, die uit de Verenigde Staten worden gehaald, zijn populair.

"Het planten van palmbomen is geïntroduceerd door de Franse kolonisator. Zij wilden de steden de aanblik geven van beroemde steden, zoals in Californië in de VS", zegt Belemkaddem.

Maar volgens Belemkaddem zijn de geïmporteerde bomen helemaal niet bestand tegen het zoute zeewater van de Atlantische Oceaan. "De Washingtonia-palmen zijn willekeurig gekozen en horen hier helemaal niet thuis."

Door de aanhoudende vraag naar de Amerikaanse bomen is hiervoor in Marokko een bloeiende markt ontstaan. Ook boomkweker Youssef Ouachouach ziet dat deze palmen nog steeds populair zijn. Volgens hem neemt niet alleen de overheid deze bomen af, maar zijn ze ook onder particulieren in trek.

Hij adviseert de overheid om meer biodiversiteit in de stad te brengen. "We moeten proberen om het unieke karakter van onze steden te behouden door gebruik te maken van ons rijke erfgoed aan inheemse bomen en planten. Ik hoop dat we in Marokko meer met deze soorten gaan werken en minder bomen uit het buitenland gaan importeren."

De locoburgemeester Ahmed Afilal El Alami Idrissi van Casablanca erkent het probleem. Volgens hem is het tekort aan water waar de stad mee te maken heeft, juist een van de obstakels voor de grootschalige aanplant van loofbomen die meer water verbruiken dan de palmen. "We zijn op het punt gekomen dat we een weloverwogen keuze moeten maken tussen water voor de stadsbewoners of het besproeien van planten."

Idrissi benadrukt dat het stadsbestuur al wel verschillende projecten heeft opgestart om meer loofbomen te planten. Zo is er het 'Voor elk gezin een boom'-project, waarmee Casablanca voor 2027 een miljoen loofbomen rijker moet zijn. Volgens de bestuurder is het ondenkbaar dat de stad de palmbomen compleet in de ban doet. "De palmboom is onderdeel van de koloniale geschiedenis van de stad. Het is cultureel erfgoed geworden."