Kunstmuur van Lex Horn uit 1951 kan niet worden hersteld: 'Doodzonde'

Een monumentale muur die kunstenaar Lex Horn maakte in Kampen blijkt niet meer te restaureren. "Doodzonde", vinden onder meer de eigenaar en de gemeente.

De muur werd in 1951 gemaakt voor het 100-jarige jubileum van de voormalige pannenfabriek Berk in de Overijsselse stad. Het werk werd in 2005 weggehaald door een projectontwikkelaar vanwege de bouw van woningen.

Het idee was om de muur in ere te herstellen als een belangrijk stuk industrieel erfgoed en terug te geven aan de stad. Dat blijkt niet te gaan lukken. "Dat is echt dood- en doodzonde", zegt Tjerk Prinsse, projectontwikkelaar van bouwbedrijf Mateboer.

"Toen we met de aanleg van de nieuwe wijk begonnen en het bouwterrein bouwrijp moesten maken, had men in Kampen nog maar weinig oog voor de culturele waarde van de Berkmuur. De muur werd destijds door de jeugd gebruikt als voetbalmuurtje. We hebben het kunstwerk toen maar in delen meegenomen en opgeslagen op ons terrein."

Daar werd de muur buiten onder een zeil bewaard. Volgens RTV Oost ging het al die jaren mis door miscommunicatie en gesteggel over de financiering met onder meer de gemeente, de erfgename van de kunstenaar en verschillende culturele instanties.

"Met de wetenschap van nu, kunnen we concluderen dat het allemaal veel te lang geduurd heeft. De muur heeft al die tijd buiten gestaan en de tand des tijds heeft het kunstwerk dusdanig beschadigd dat we geen mogelijkheid meer zien om hem te herstellen", zegt Prinsse.

"Dat klopt helemaal", zegt Edy Prick van de Stichting Behoud Erfgoed Brunnepe. De muurschildering is gemaakt met de sgraffito-techniek op een aantal lagen kalk en was volgens Prick eigenlijk niet geschikt als buitenmuur. De afbeeldingen en kleuren, met daarop onder meer afbeeldingen van Kampen, de scheepvaart op de IJssel en de pannenfabriek anno 1851, zijn vervaagd.

"Wat nu nog bij Mateboer op het erf staat, zijn wat trieste overblijfselen. Kort gezegd moet je het kunstwerk als verloren bestempelen. Restauratie is onbegonnen werk en veel te duur, je praat over een investering van tonnen."

Zowel de projectontwikkelaar als de gemeente geeft toe steken te hebben laten vallen wat betreft het kunstwerk. Het idee is nu om de restanten van de muur te schenken aan de Stichting Lex Horn in Amsterdam. Dan moet het werk wel van de gemeentelijke monumentenlijst af.

De projectontwikkelaar, de gemeente en de stichting willen een bedrag beschikbaar stellen voor een alternatief gedenkmonument ter herinnering aan de pannenfabriek.