Vertrouwen in Japanse politiek op dieptepunt na ontslaggolf ministers
In minder dan een maand tijd zijn in Japan drie ministers gedwongen om het kabinet te verlaten. "Gisteren heb ik het ontslag ontvangen van minister Takeda. Excuses, minister Terada", haperde premier Fumio Kishida tijdens een toespraak in het parlement. Het was de tweede keer dat de regeringsleider de naam van zijn eigen kabinetslid verkeerd uitsprak, en het werd niet gewaardeerd: Kishida werd uitgejoeld.
Het debacle symboliseert de stuiptrekkingen van een regering die stap voor stap uit elkaar valt. De media spreken over een 'ontslag-domino': als blokjes vallen bewindslieden achter elkaar om. Daarbovenop is de steun voor het kabinet gekelderd, terwijl het begin dit jaar nog zeer populair was. De oorzaak is te herleiden tot een reeks schandalen die de Liberaal Democratische Partij (LDP) van Kishida teistert.
Woede van het publiek
In juli werd voormalig premier Abe op klaarlichte dag doodgeschoten tijdens een campagnetoespraak. De schutter wilde wraak nemen omdat zijn moeder gedwongen honderdduizenden euro's zou hebben gedoneerd aan de Verenigingskerk, een sekte die wordt beschuldigd van afpersing van volgelingen. Volgens de schutter had de oud-premier banden met de organisatie.
Toen bleek dat dit waar was, en dat ook bijna de helft van de parlementsleden van de LDP betrekkingen onderhield met de sekte, brak de dam door. De woede van het publiek was plotseling niet meer gericht op de schutter, maar op de LDP. De populariteit van het kabinet kelderde en die is sindsdien niet meer hersteld.
Nog geen maand geleden staken geruchten de kop op dat minister van Economische Vernieuwing Yamagiwa ook banden had met de Verenigingskerk. Hij ontkende, tot er in de media bewijs werd geleverd dat hij de leider van de sekte had ontmoet. Het was de tweede grote klap voor het al instabiele kabinet-Kishida.
Van schandaal naar schandaal
Maar het ene schandaal was nog gaande toen het volgende al uitbrak. Minister van Justitie Hanashi zei in het openbaar op grappende toon dat zijn functie slechts bestond uit handtekeningen zetten onder executiebevelen voor terdoodveroordeelden. De grap viel niet goed en een paar dagen later stond Hanashi op straat.
Nu is ook minister van Binnenlandse Zaken Terada opgestapt. Hij zou hebben gesjoemeld met campagnefondsen en gemeenteraadsleden in zijn district geld hebben toegeschoven. Zijn positie werd onhoudbaar, mede omdat hij in zijn functie hoofdverantwoordelijk was voor het controleren van de financiering van politieke partijen.
Hele kabinet omgooien
Kishida intussen geldt als besluiteloos. Als hij al een beslissing neemt, wordt dat vaak gezien als de verkeerde. Tot onvrede van de bevolking duurde het bij het ontslag van alle drie de ministers dagen of zelfs weken voordat Kishida de knoop doorhakte. Hij twijfelde omdat de vertrokken kabinetsleden tot zijn eigen fractie behoorden, met name Terada was jarenlang zijn steunpilaar. Met diens vertrek verliest de premier zowel binnen als buiten de partij politieke invloed.
Experts wijzen erop dat het gevolgen kan hebben voor zijn positie als Kishida niet voor de volgende verkiezingen in april zijn populariteit weet terug te winnen. Momenteel wordt binnen de partij overwogen om het hele kabinet om te gooien. Maar er is een tekort aan partijleden die de huidige kunnen vervangen: velen hebben banden met de Verenigingskerk, anderen hebben nog te weinig ervaring.
Verduistering
En als klap op de vuurpijl is het volgende schandaal al in de maak: volgens de krant Hokkaido Shimbun heeft minister van Wederopbouw Kenya zijn eigen kantoor gehuurd van zijn vrouw en zijn moeder voor duizenden euro's. Oppositieleden beschuldigen hem van verduistering van campagnegelden.
De LDP is het vertrouwen van de kiezers inmiddels kwijt. Slechts een op de drie Japanners zegt de regering nog te steunen, en bijna de helft wil dat het kabinet voor het eind van het jaar vertrekt.
