Migratie hét thema bij bezoek koningspaar in Athene, ook kritiek op locatiekeuze

• Jozephine Trehy

  Verslaggever, nu bij staatsbezoek in Griekenland

Tijdens het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima aan Griekenland komt de realiteit hard binnen. Want op de dag dat migratie een belangrijk onderdeel van het programma is, blijkt voor de Griekse kust opnieuw een migrantenboot gezonken te zijn. Negen mannen zijn gered van een rots; tientallen anderen worden vermist.

Koning Willem-Alexander benoemde het migratieprobleem tijdens het staatsbanket, gisteravond. Het gaat ons allemaal aan, zei hij, en we moeten de verantwoordelijkheid in Europa dan ook delen.

In Athene bezocht het koningspaar vandaag twee opvanglocaties voor asielzoekers en keken ze naar een concert van vluchtelingenkinderen op een school.

Máxima was daarbij zichtbaar geëmotioneerd:

Griekenland is als buitengrens van de Europese Unie dé plek waar vluchtelingen naartoe proberen te komen. De aantallen zijn misschien niet meer zo hoog als een aantal jaar geleden, maar de problemen, zeker in een stad als Athene, worden steeds zichtbaarder.

Vluchtelingen die na een soms lange asielprocedure een Griekse verblijfsstatus krijgen, verliezen na een maand alle voorzieningen waarop ze tijdens hun procedure nog wel recht hadden. Het gaat onder meer om huisvesting en financiële hulp. Veel mensen belanden dan ook op straat, want een baan vinden is lastig en mensen spreken meestal geen Grieks. Gevolg is dat veel vluchtelingen die het kunnen betalen naar andere EU-landen trekken. Ook naar Nederland.

Van der Burg reist mee

Staatssecretaris Van der Burg van Justitie, die over migratie gaat, is ook mee op het staatsbezoek. Hij bezocht nu een voedseluitgiftepunt voor vluchtelingen in Athene. Hij sprak met een Afghaanse familie die recent een verblijfsvergunning heeft gekregen en nu hun appartement uit moet. De moeder van vijf kinderen overweegt Griekenland te verlaten, omdat de situatie er voor haar uitzichtloos is.

De staatssecretaris begrijpt dat mensen weg willen, maar staat ook niet te springen om extra mensen in Nederland op te vangen. De Raad van State oordeelde vorig jaar dat mensen met een Griekse verblijfsvergunning niet mogen worden teruggestuurd, omdat de voorzieningen in Griekenland zo slecht zijn. Inmiddels zijn er duizend van deze Griekse statushouders in Nederland die wachten om een asielprocedure te starten. Maar Van der Burg is niet van plan deze mensen een speciale behandeling te geven.

"Wat we in Nederland niet moeten doen is zeggen: 'als mensen in rottige omstandigheden leven in Griekenland, dan kunnen ze naar Nederland komen en vangen we ze daar op.' We trekken het nu al niet in Nederland. Dan kunnen we er beter voor zorgen dat de omstandigheden hier in Griekenland beter worden."

'Beter als koning ook iets van andere kant had gezien'

Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling, die het voedseluitgiftepunt in Athene financieel ondersteunt, is blij dat er tijdens het staatsbezoek zo veel aandacht is voor het migratieprobleem in Griekenland. Ze vindt wel dat Willem-Alexander en Máxima naar een "modelproject" zijn gegaan, waar alles goed geregeld is maar waar weinig vluchtelingen gebruik van kunnen maken.

"Voor het overgrote deel van de vluchtelingen is dat soort omstandigheden niet binnen handbereik", zegt Ceelen. "Die leven onder verschrikkelijke omstandigheden. Het was beter geweest als de koning ook daar iets van te zien gekregen had."