'Crashes Russische vliegtuigen mogelijk gevolg van slechte toestand krijgsmacht'

In korte tijd is twee keer een Russisch gevechtsvliegtuig neergestort zonder dat het werd neergehaald. Gisteren gebeurde dat in de Russische stad Irkoetsk. Een Su-30 stortte neer op een houten huis. Bij het ongeluk van gisteren zouden de piloten tijdens een testvlucht zijn gestikt.

Bij de crash vorige week in de Russische stad Jejsk kwamen zeker dertien mensen om het leven toen een vliegtuig van hetzelfde type zich in een flatgebouw van negen verdiepingen boorde.

Frans Osinga, hoogleraar Oorlogsstudies, zegt in het NOS Radio 1 Journaal dat de oorzaak van de recente crashes moeilijk te bepalen is. "Bij de eerste crash zou het een motorstoring zijn geweest. Dat kan gebeuren, maar dat het na zo'n korte tijd weer gebeurt, geeft te denken. Er wordt gezegd dat de onderhoudstoestand van heel veel vliegtuigen matig is en ook de kwaliteit en de toevoer van reserveonderdelen te wensen overlaat."

Ook westerse sancties spelen mee, zegt Osinga. "De wapenindustrie en de luchtvaartindustrie hebben last van de sancties omdat noodzakelijke hoogwaardige technologie niet wordt geleverd. Hierdoor worden vliegtuigen 'gekannibaliseerd' voor onderdelen om andere vliegtuigen in de lucht te houden. Daarnaast krijgen de vliegers weinig vlieguren en weinig training. Hierdoor breekt de hele keten van vliegveiligheid af."

Volgens de hoogleraar spelen deze problemen al langer. "De rot in het systeem is van veel eerder. Het is nalatigheid van de afgelopen jaren. Corruptie in de Russische krijgsmacht is een bekend fenomeen. Dat is normaal moeilijk te zien, maar tijdens een oorlog komt dat wel naar boven."

Rusland zet de luchtmacht nog altijd relatief weinig in, maar het neemt wel iets toe, zegt Osinga. "Ik doel dan op de Iraanse drones, maar ook op het afvuren van langeafstandsraketten door bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen. Dat zien we vanaf begin oktober gebeuren, onder meer door de nieuwe bevelhebber. De aanvallen zijn gericht op de energie-infrastructuur van Oekraïne. Dat is nieuw en raakt de maatschappij echt."

De vraag is echter of het effectief is, zegt Osinga. "Als ze dit vanaf het begin van de oorlog hadden gedaan, had het een veel grotere strategische impact gehad op de besluitvorming van Zelensky. Nu zie je dat veel drones en kruisraketten worden neergehaald door de luchtafweer in Oekraïne. Ze zijn ook in staat om toch weer veel van de energiefaciliteiten te herstellen. Gisteren was 30 procent al weer hersteld."

Geen concessies aan Rusland

Oekraïne lijkt daarbij nog altijd aan de winnende hand aan het front. "Al die afgevuurde langeafstandsraketten veranderen weinig aan de positie aan de frontlijn. Je hebt nu dus een strategische campagne tegen Oekraïne en je hebt een frontlijn waar de gevechten op de grond plaatsvinden. Die lijken ontkoppeld te zijn."

De verwachting is niet dat deze nieuwe campagne impact heeft op de strategie van Zelensky. "Ook omdat hij weet dat het aantal kruisraketten van Rusland aan het afnemen is; dat zijn er misschien nog een paar honderd."

De drones zijn inaccuraat en hun baan is voorspelbaar waardoor ze te onderscheppen zijn, zegt de hoogleraar. "Zelensky zal onder de indruk zijn van de humanitaire schade, maar dat zal hem niet dwingen om concessies te doen aan Rusland."

Opmars Cherson

Rond het offensief in Cherson neemt Oekraïne een complete radiostilte in acht, zegt Osinga. "We wisten dat ze vanuit het noordoosten aan het oprukken waren en nu zou dat ook vanuit het zuidwesten gebeuren. Het vermoeden bestaat dat ze echt veel dichter bij Cherson zijn dan we in officiële berichten lezen."

De situatie rond de Kachovka-stuwdam in de rivier de Dnjepr wordt volgens Osinga heel spannend. "De vrees bestaat dat die uiteindelijk wordt vernietigd en een groot gebied onder water komt te staan met mogelijk duizenden slachtoffers."

Dat zal ook de Oekraïense opmars vertragen, vermoedt Osinga. "Dat is waarschijnlijk ook de intentie van Rusland. Cherson is een van de weinige grote steden in handen van Rusland, een belangrijke havenstad en Oekraïne wil die heel graag weer in handen krijgen."