Kapotte satelliet niet meer te redden, ESA geeft Sentinel-1B op
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA geeft de pogingen op om een wetenschappelijke satelliet te redden. Sentinel-1B had sinds 23 december problemen, de instrumenten kregen plotseling geen stroom meer. Inspanningen om de stroomvoorziening weer op gang te brengen zijn op niets uitgelopen. Wetenschappers die met de data werkten levert dat heel wat hoofdbrekens op.
De satelliet - met in Nederland gefabriceerde zonnepanelen - maakt deel uit van een serie wetenschappelijke satellieten die de toestand van de aarde in de gaten houden, van bodemgebruik en vervuiling van de oceanen tot de samenstelling van de atmosfeer. Sentinel-1B speurde (samen met Sentinel-1A, die het nog wel doet) vanuit de ruimte naar onder meer olielekken, overstromingen en ontbossing.
Wat de Sentinels-1A en -1B speciaal maakt is dat ze op een heel andere manier observaties doen dan bijvoorbeeld de satellieten die de beelden voor Google Earth aanleveren.
Graanoogst in Oekraïne
De satelliet maakt geen kleurenbeelden maar stuurt radarsignalen uit, verduidelijkt Kristof van Tricht, aardobservatie-onderzoeker bij de Vlaamse onderzoeksorganisatie VITO, in Nieuws en Co op NPO Radio 1. "Daardoor meet hij totaal andere dingen dan wat we gewend zijn van satellietbeelden. We kunnen zo zelfs 's nachts of als het bewolkt is zien waar er ontbossing plaatsvindt, we kunnen het zee-ijs volgen, olievlekken detecteren en overstromingen in kaart brengen."
Vorig jaar leverde de satelliet bijvoorbeeld een belangrijke bijdrage bij de overstromingen in Duitsland, België en Zuid-Limburg door binnen enkele uren in kaart te brengen waar de overstromingen plaatsvonden. "Daardoor kon de hulpverlening snel ter plaatse zijn." Ook het effect van de oorlog in Oekraïne op de graanoogst wordt gemeten.
Sinds december is er uitgebreid op afstand getest met de Sentinel-1B. De hele satelliet doet het nog, behalve een cruciaal onderdeel, dat maakte dat de radar stroom kreeg. Ook de back-up van dat component doet het niet en de radar doet dus geen metingen meer.
'Groot gemis'
Hoewel Sentinel-1A en andere wetenschappelijke satellieten een deel van het werk van de defecte -1B kunnen overnemen, is het verlies toch een grote schok voor onderzoekers die gebruikmaken van de data. "Het is toch wel een groot gemis", zegt Van Tricht.
"Er is niet direct een probleem omdat we de 1A nog hebben. Maar van een aantal gebieden in Afrika, Azië en Australië zijn nu geen metingen meer. En van waar we ze nog wel hebben, hebben we er nog maar half zoveel."
VITO maakt bijvoorbeeld landbouwkaarten, ook van gebieden waar nu geen enkele meting meer is. Er zijn andere radarsatellieten, maar alleen van de Europese zijn de data gratis door iedereen te gebruiken.
De problemen zijn pas opgelost als volgend jaar de Sentinel-1C wordt gelanceerd om het stokje over te nemen. Die lancering is een jaar naar voren gehaald om het verlies aan gegevens zoveel mogelijk te beperken.
"Er moeten nog wel heel veel testen gebeuren, want als de satelliet eenmaal is gelanceerd, kun je er niks meer aan doen. Dus we moeten zeker weten dat dezelfde fout die nu heeft plaatsgevonden niet opnieuw gebeurt."
