Nergens was ravage van watersnood zo groot als in Duitsland
Meer dan 180 doden, zeker 91.000 beschadigde woningen en talloze getraumatiseerde mensen. Nergens was de ravage van de overstromingen vorig jaar zomer zo groot als in Duitsland, en dan vooral in het Ahrdal. Nog steeds is een groot deel van de schade niet hersteld, en vragen over wie er allemaal verantwoordelijk zijn niet beantwoord. Dat overschaduwde ook de herdenkingen in de afgelopen dagen.
Een rondgang door het dal laat zien dat het meeste puin inmiddels is geruimd, maar aan de lucht van stookolie die via het water in de muren is getrokken is op veel plekken nog steeds niet te ontkomen. Nog altijd kampen inwoners met tegenslag: delen van huizen die een jaar lang behandeld zijn om ze te redden, moeten na keuring alsnog worden gesloopt.
In de straten van de dorpen langs de oever is het stil. Delen van het gebied zijn slecht bereikbaar, omdat bruggen nog kapot zijn. In woningen ontbreken muren en ramen. Ertussen staat een enkel splinternieuw pand. Maar de meeste restaurants en hotels blijven leeg.
Psychische schade
Dat is niet omdat er weinig gewerkt wordt, zo valt te zien aan de zakken cement, machines, steigers en bouwvakkers. Alleen: er zijn te weinig vaklui om de schade te herstellen, en ook niet genoeg bouwmateriaal. Het maakt mensen moedeloos.
Volgens het Duitse verbond van verzekeraars is bijna driekwart van de schademeldingen afgerond. Van de totale geschatte schade van 8,5 miljard euro, is 5 miljard uitgekeerd. In het district Ahrweiler lag de gemiddelde woningschade op 210.000 euro.
Niet iedereen heeft de tijd gehad de ramp te verwerken. De psychische schade is groot, vertellen inwoners. Ze spreken over zelfmoordgevallen en kinderen die hysterisch worden als het begint te regenen.
Veel misgegaan
Hoe een ramp van deze omvang kon gebeuren, wordt in Duitsland nog steeds onderzocht. Ook worden stappen gezet om herhaling te voorkomen. Zo zijn de bouwvoorschriften aangepast en zijn er duidelijkere weerwaarschuwingen opgesteld. Die moeten meer informatie geven over de waarschijnlijkheid van komend noodweer, welke risico's eraan verbonden zijn en de mogelijk gevolgen.
Wel is al duidelijk dat er vorig jaar veel is misgegaan in de communicatie, en dat bestuurders veel te laat in actie kwamen. Uit een evaluatie van de weerdienst blijkt bijvoorbeeld dat de meldingen over het noodweer inhoudelijk juist waren. Alleen lijkt die boodschap onvoldoende te zijn overgekomen bij instanties en andere betrokkenen die in actie moesten komen. Omdat deze ramp gebiedsgrenzen overschreed, waren er naast hulpdiensten en toezichthouders verschillende overheden bij betrokken, op regionaal- en deelstaatniveau.
De vraag is niet alleen wie officieel verantwoordelijk was, maar ook wie misschien op het moment zelf door had moeten hebben dat het niet goed ging, en alarm had moeten slaan.
Het Openbaar Ministerie doet strafrechtelijk onderzoek naar twee mensen: de voormalige bestuurder van het district Ahrweiler en de leider van de crisisstaf. Zij worden verdacht van dood en letsel door nalatigheid.
Eigen sportwagen verplaatst
Ook een onderzoekscommissie gaat al een jaar na wat er precies is gebeurd. Uit verhoren van betrokkenen, getuigen en deskundigen blijkt volgens Duitse media dat de crisisstaf de avond en nacht van de ramp vanuit een kelder werkte en telefonisch slecht bereikbaar was. Ook raakte de crisisstaf het contact met gemeenten kwijt.
Hoe het water huishield in niet alleen Duitsland maar ook Nederland en België, zie je in deze video:
De districtsbestuurder zou 's middags al essentiële informatie hebben gekregen over de komende watersnood. Daarna zou hij wel op tijd zijn sportwagen hebben verplaatst naar hoger gelegen gebied, maar hebben nagelaten de bevolking te waarschuwen voor de naderende ramp. Hij beroept zich, net als zijn vrouw, op zijn zwijgrecht. Waar hij was tijdens de nacht blijft onduidelijk.
De toenmalige minister van Milieu van Noordrijn-Westfalen is dit voorjaar opgestapt. Ook zij zou in de nacht van de ramp niet haar verantwoordelijkheid hebben genomen (ze was die avond uit eten en onbereikbaar). Bovendien was ze de dagen erna vooral bezig met het voorkomen van imagoschade, blijkt uit chatberichten. Kort erna ging ze op vakantie. Zij heeft inmiddels haar excuses aangeboden.
