Israëliërs mogen van rechter online trouwen om rabbijn te omzeilen
Israëlische stellen die niet voor de rabbijn, de imam of een priester willen trouwen, hebben deze week een overwinning geboekt bij de rechter. Die oordeelde dat ook online huwelijken in het buitenland geldig zijn voor de Israëlische wet. Het is een sluiproute voor de vele Israëliërs die geen religieus huwelijk kunnen of willen sluiten.
In Israël hebben de religieuze autoriteiten sinds jaar en dag het monopolie op trouwerijen: een burgerlijk huwelijk bestaat niet. Het betekent dat lhbti'ers, stellen met verschillende religies of mensen die niets met het orthodoxe geloof hebben, moeten uitwijken naar het buitenland om elkaar het jawoord te geven. Ieder jaar vliegen vele duizenden Israëliërs naar Cyprus of andere landen om zich in de echt te laten verbinden. Vervolgens worden deze huwelijken in Israël erkend.
Sneller en goedkoper
In de eerste coronagolf van 2020 kwam daar een snellere en goedkopere optie bij: lokale autoriteiten in de Amerikaanse staat Utah voerden een huwelijksceremonie in op afstand via een videoverbinding. Het was oorspronkelijk bedoeld voor inwoners van de staat zelf, maar ook honderden Israëliërs wisten dit 'online geitenpaadje' te vinden. Een van hen was de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken, die op deze manier trouwde met een bekende Israëlische zanger.
Het online huwelijk is zo gepiept, zegt advocaat Vlad Finkelshtein, die honderden Israëlische stellen bijstond: "De ceremonie duurt 10 tot 15 minuten en je doet het vanachter je computer. Ook de getuigen zijn via een videoverbinding aanwezig. Je spreekt het jawoord uit en niet veel later krijg je de huwelijkspapieren binnen en is alles rond."
Maar de toenmalig minister van Binnenlandse Zaken, de ultra-orthodoxe partijleider Aryeh Deri, stak een stokje voor deze gang van zaken en weigerde de online huwelijken te accepteren. Advocaat Finkelshtein spande een zaak aan en kreeg deze week gelijk van de rechter: de Israëlische autoriteiten moeten de online voltrokken huwelijken erkennen.
Volgens de rechter zijn de stellen getrouwd in een ceremonie die door de staat Utah is erkend en voldoet de trouwakte aan alle wettelijke eisen. Of de ceremonie online was of niet, is volgens de rechter niet relevant.
Grote overwinning seculieren
Seculiere organisaties vieren de beslissing van de rechter als een grote overwinning. Maar orthodoxe politici schreeuwen moord en brand. "Dit knaagt aan het Joodse en democratische karakter van Israël", zei de conservatieve Likud-parlementariër Shlomo Karhi volgens nieuwssite Times of Israel. Orthodox-joodse parlementariërs hebben aangekondigd wetgeving te willen invoeren om de online huwelijken onmogelijk te maken. Ze stellen dat de Utah-route het voor Israëliërs wel heel makkelijk maakt om de rabbinale autoriteiten te omzeilen.
De strijd past binnen een gevecht dat in Israël al jaren speelt tussen seculiere en liberale Israëliërs enerzijds en orthodox-joodse burgers anderzijds. Van oudsher heeft het orthodoxe rabbinaat een grote invloed op het openbare leven in Israël, waardoor er bijvoorbeeld op de joodse rustdag niet of nauwelijks openbaar vervoer rijdt.
Ook binnen de recent gevallen regering leidden religieuze spanningen tot conflicten. Zo raakte de coalitie haar meerderheid kwijt door een kabinetscrisis over gerezen brood rond de feestdag Pesach. Een ander geschilpunt is de ruimte voor niet-orthodoxe joodse gelovigen om te bidden bij de Klaagmuur.
Rinkelende telefoons
Ook deze strijd om het burgerlijk huwelijk is dus nog niet gestreden. Maar voorlopig verwacht advocaat Finkelshtein nog veel verliefde stellen bij te staan die online in Utah willen trouwen. "Onze telefoons rinkelen de hele dag door. Het is voor veel mensen een uitweg." Om zoveel mogelijk mensen te kunnen helpen, heeft hij zichzelf ook laten beëdigen als trouwambtenaar in de Amerikaanse staat.
Of de rechtszaak over de geldigheid van de huwelijken nog een juridisch vervolg krijgt, is niet duidelijk. De Israëlische staat kan bij het Hooggerechtshof in beroep gaan tegen de uitspraak, maar heeft daarover nog geen beslissing genomen.