Tekort personeel in kinderopvang extra nijpend nu thuiswerkadvies ouders vervalt

Het thuiswerkadvies vervalt komende dinsdag, als de plannen van het kabinet doorgaan. Ouders zullen dan waarschijnlijk nog meer een beroep doen op de kinderdagopvang. Maar: daar is al zeker een jaar sprake van toenemende personeelstekorten, blijkt uit een rapport van brancheorganisatie Kinderopvang Werkt. Meer dan honderd organisaties in de branche stuurden vorig jaar vanwege die tekorten nog een brandbrief naar de staatssecretaris.

Zo kampte 71 procent van de dagopvanglocaties afgelopen najaar met een tekort aan pedagogisch medewerkers; in mei 2021 was dit nog 55 procent. Deze toename is ook te zien bij de buitenschoolse opvang: daar had 70 procent in mei 2021 te maken met personeelstekort, vier maanden later was dat gestegen naar 79 procent. Het tekort komt vooral door ziekteverzuim en uitstroom van personeel.

De branche ging afgelopen zomer voor het eerst in twintig jaar staken vanwege onvrede over de hoge werkdruk die onder pedagogisch medewerkers is ontstaan. Ondertussen blijven de tekorten toenemen, en daarmee de wachtlijsten voor gezinnen.

15 maanden op de wachtlijst

Zo staat het 2 jaar oude zoontje van Miriam Steensma sinds juni vorig jaar op de wachtlijst bij een opvanglocatie van Tinteltuin, een koepelorganisatie met meer dan negentig kinderdagverblijven en buitenschoolse opvanglocaties in de regio's Amsterdam, Zaanstreek en Waterland. Het ziet ernaar uit dat er in oktober een plek voor hem vrijkomt, ruim vijftien maanden na de inschrijving.

Ondertussen heeft het gezin gezocht naar manieren om de opvang zelf te regelen. Zo heeft moeder Steensma haar opleiding tot onderwijsassistent tijdelijk gepauzeerd, zodat ze overdag op haar zoon en dochter Lexi (5 maanden oud) kan passen. Ook heeft ze ervoor gekozen om 's avonds te werken.

"Ik vind het werk hartstikke leuk, dus daar ligt het niet aan", zei ze in het NOS Radio 1 Journaal. "Maar ik zou ze ook graag op bed willen brengen. Dat doet papa, drie avonden in de week."

'Gezamenlijk probleem'

Locatiemanager Maureen Matser van Tinteltuin begrijpt de problemen waar gezinnen zoals die van Steensma tegenaan lopen. "Het is een gezamenlijk probleem", zegt ze. "Wij vinden het ook heel vervelend."

Dat kinderopvanglocaties tegen tekorten aan lopen, ziet ook Emmeline Bijlsma van Brancheorganisatie Kinderopvang, met 1055 aangesloten opvanglocaties. "Het personeelstekort zal blijven en volgens de voorspellingen alleen maar toenemen", zegt ze. "Dat loopt synchroon met de overspannen arbeidsmarkt in meerdere sectoren."

Stakende medewerkers van opvanglocaties legden afgelopen zomer hun werk neer om te protesteren tegen de hoge werkdruk. Bekijk hieronder enkele beelden van dat protest:

Het gevolg is dat opvanglocaties soms groepen naar huis moeten sturen. Zo noemt Bijlsma het voorbeeld van een organisatie in de noordelijke Veluwe, die tussen 7 en 25 februari ruim 300 kinderen van negen verschillende locaties naar huis moest sturen. "Tijdens de piekweken van corona in februari zaten veel organisaties op een ziekteverzuim van 20 tot 25 procent", zegt Bijlsma.

Regeldruk verminderen

Een oplossing voor de personeelstekorten is volgens locatiemanager Matser het aantrekkelijker maken van het vak pedagogisch medewerker. "Dat kan onder meer door de regeldruk te verminderen", zegt ze. Een andere manier om het tekort aan te pakken, is om vaker medewerkers in opleiding in te zetten, zo besloot het vorige kabinet eind vorig jaar.

Een duidelijke oplossing is er volgens Bijlsma niet. Wat opvanglocaties wel kunnen doen, is het sluiten van groepen gestructureerd aanpakken, door elke groep eens in de zoveel weken een dag naar huis te sturen. "Ouders weten dan lang van tevoren waar ze op zo'n 'sluitdag' aan toe zijn en de organisatie kan blijven draaien."

Ondertussen hoopt moeder Steensma dat ze vanaf oktober, als allebei haar kinderen op de opvang terechtkunnen, weer kan doorgaan met haar opleiding tot onderwijsassistent. "Maar dan ben ik er een jaar tussenuit geweest", zegt ze. "Ik had het dan in principe al afgerond kunnen hebben. Ze hebben daar ook veel mensen tekort."