Filmklassieker 'Fight Club' krijgt in China - niet als eerste film - alternatief einde

De film Fight Club is al 23 jaar oud, maar sinds kort is de klassieker van regisseur David Fincher ook in China te zien. De film met hoofdrollen voor Edward Norton en Brad Pitt staat op het Chinese streamingplatform Tencent Video, maar eindigt daar anders dan het origineel uit 1999.

In de oorspronkelijke slotscène van Fight Club doodt het karakter van Edward Norton zijn denkbeeldige alter ego Tyler Durden, gespeeld door Brad Pitt. Dat gebeurt op een verlaten verdieping van een wolkenkrabber, terwijl op de achtergrond andere hoge gebouwen ontploffen en instorten. De explosies staan voor een anarchistisch plan om het kapitalistische systeem omver te werpen.

Criminelen gearresteerd

De filmversie die nu in China te zien is, laat de ontploffingen echter niet zien. In plaats daarvan zien kijkers een zwart scherm waarop staat dat de politie "het hele plan" snel doorhad en alle criminelen heeft gearresteerd. "Daarmee is voorkomen dat de bom tot ontploffing kwam."

Verder zou Tyler Durden naar een "gekkenhuis" zijn gestuurd voor psychische hulp. Durden is in de film een fictief personage, dat alleen blijkt te bestaan in het hoofd van de verteller, Edward Norton.

Of het nieuwe einde van Fight Club er is gekomen op last van de Chinese overheid of dat de producenten de slotscène hebben aangepast aan de Chinese markt is niet bekend. Vaststaat dat in China vaker delen van films worden aangepast, zowel in de bioscoop als op streamingplatforms als Tencent Video en IQIYI.

Bohemian Rhapsody

"De populaire cultuur in China moet aan veel eisen voldoen", weet sinoloog Manya Koetse. "Dingen liggen snel gevoelig, bijvoorbeeld op het vlak van politiek, cultuur of seksualiteit. Dan vinden de autoriteiten het bijvoorbeeld vulgair."

Een recent voorbeeld is Bohemian Rhapsody, de film over de Britse band Queen waarin ook de homoseksuele geaardheid van zanger Freddy Mercury een rol speelt. "Er zijn in China één à twee minuten uit die film gehaald", zegt Koetse. "Dat waren scènes met drugsgebruik en zoenende mannen."

Stabiliteit

In China zien meerdere instanties toe op de inhoud van films en series die op de markt komen. Ze vallen veelal onder de publiciteitsafdeling van de Communistische Partij. Onder meer scènes met homoseksualiteit, pornografie of kritiek op Chinese leiders worden geweerd.

"In China draait alles om stabiliteit. Dat moet ook worden uitgedragen in de populaire cultuur", legt Koetse uit. Met andere woorden: films en series moeten het - in de ogen van de autoriteiten - 'goede' voorbeeld geven.

Bij Bohemian Rhapsody waren veel inwoners van China overigens vooral blij dat ze die film überhaupt konden zien in de bioscoop, waar jaarlijks slechts enkele tientallen buitenlandse films worden toegelaten. "Dat werd echt als vooruitgang gezien", zegt Koetse.

Van Mission Impossible tot Fifty Shades

Er zijn meer voorbeelden van filmscènes die niet (of nauwelijks) door de Chinese ballotagecommissie kwamen, zegt Koetse. In Mission Impossible III loopt Tom Cruise langs een hotel in Shanghai waar wasgoed buiten hangt - "dat zou een slecht beeld van China geven". In de Bondfilm Skyfall wordt een Chinese agent vermoord - "geschrapt, dat vonden ze niet leuk".

Voor dvd's geldt de censuur trouwens ook: zelf zag Koetse de film Fifty Shades of Grey bijvoorbeeld voor het eerst in China, op dvd. "Ik begreep de ophef over die film toen totaal niet. Totdat ik hem in Nederland opnieuw zag, toen wél met seksscènes..."

Decolleté

Koetse benadrukt dat niet alleen buitenlandse producties onder de loep worden genomen, maar dat dat ook geldt voor films en series uit China zelf. Als voorbeeld noemt ze de serie The Empress of China, die een paar jaar geleden werd uitgezonden.

"Dat was een heel mooi kostuumdrama. Maar toen de uitzendingen al begonnen waren, werd het decolleté van de keizerin toch te diep bevonden. Dus moest alles worden aangepast."