Aftrap 'Adrianusjaar', 500 jaar na enige Nederlandse paus
Velen zullen de kennis misschien niet direct paraat hebben, maar in het Vaticaan zetelde ooit een Nederlandse paus. Of in ieder geval: een paus afkomstig uit wat nu Nederland is. Adrianus VI werd als Adriaan Floriszoon Boeyens geboren in Utrecht, destijds onderdeel van het Heilige Roomse Rijk. Vandaag is het precies 500 jaar geleden dat hij werd gekozen.
Om hem te herdenken is 2022 door een speciaal in het leven geroepen projectgroep uitgeroepen tot het Adrianusjaar. Priester Ad van der Helm is voorzitter en bestudeerde de levenswandel van Adrianus. "Hij was een begaafd mens", zegt Van der Helm in het NOS Radio 1 Journaal. "Hij was theoloog in Leuven en werd diplomaat in Spanje. Daar ondersteunde hij Karel V, die koning was geworden." Ook doceerde Adrianus: hij gaf in Leuven les aan onder meer Erasmus.
Witte rook en Zwarte Dood
Op 9 januari 1522 verscheen voor Adrianus witte rook. Op dat moment zat hij overigens zelf nog in Spanje - Adrianus was niet aanwezig geweest bij het conclaaf en hoorde pas dagen later dat hij tot paus was gekozen. Aanvankelijk geloofde hij niets van de benoeming. Pas toen hij de officiële documenten onder ogen kreeg, besefte hij dat hij echt het hoofd van de katholieke kerk was geworden.
Uit brieven die later opdoken, bleek dat hij die functie eigenlijk niet zag zitten. Adrianus was met 63 jaar al op leeftijd en snakte naar zijn pensioen. Toch reisde hij af naar het Vaticaan. "Dat was niet eenvoudig, want in Rome heerste de pest", vertelt Van der Helm. "Blijf nou maar in Spanje, werd hem verteld. Maar hij wilde echt naar Rome toe."
Orde op zaken
Eenmaal daar - na een reis van een half jaar - trof hij nepotisme, vriendjespolitiek en een lege schatkist aan, vertelt Van der Helm. "Hij maakte daar een eind aan en bleef trouw aan z'n sobere levenswijze. Dat maakte hem overigens niet geliefd bij de Romeinen, hij werd er zelfs om bespot." Maar Adrianus zag het als zijn taak om orde op zaken te stellen en flink te bezuinigen.
Een lange loopbaan werd het voor de Nederlander overigens niet. In de zomer van 1523 werd hij ziek en in september overleed hij. Maar ondanks zijn korte pontificaat had Adrianus veel impact, zegt Van der Helm. Hij hoopt met excursies naar belangrijke plekken en een herdenking aandacht voor de kerkelijk leider te vragen. Van der Helm: "Het is een man om trots op te zijn."
