Europarlementariërs moeten verplicht op bewustwordingstraining na #MeToo

Europarlementariërs moeten verplicht een bewustwordingstraining volgen over machtsrelaties en hoe met elkaar om te gaan. Het Europees Parlement stemde gisteren in met een resolutie hierover. Wie niet mee wil doen kan een sanctie opgelegd krijgen: zo kan het parlementariërs moeilijker worden gemaakt om nieuwe medewerkers aan te nemen.

Sommige medewerkers moet bij hun aantreden al zo'n cursus volgen, maar ook zittend parlementariërs moeten er nu aan geloven. Volgens de initiatiefnemers van de resolutie is zo'n maatregel nodig omdat seksueel grensoverschrijdend gedrag nog te veel voorkomt in Brussel en Straatsburg.

In 2017 kwamen de eerste verhalen over ongewenst seksueel gedrag in het parlement naar buiten. Enkele weken nadat de Weinstein-affaire in Hollywood aan het licht was gekomen kaartten Europarlementariërs en personeel misbruik binnen de muren van het parlement aan. De verhalen gingen van verbale intimidatie tot aan verkrachtingen en verschenen anoniem op het weblog MeTooEP.

Fractiemedewerkers vaak getroffen

Twee keer eerder werd al een resolutie aangenomen over een omgangscursus en de training kwam er ook. Maar 'slechts' tweehonderd van de 705 parlementariërs gaven zich tot dusver op.

Dat zijn er te weinig, vindt Myrthe Bovendeaard. Ze is zelf geen parlementariër, maar medewerker van GroenLinks in het parlement. Samen met andere fractiemedewerkers heeft zij de afgelopen tijd campagne gevoerd om de omgangscursus verplicht te stellen. Juist die groep krijgt vaak te maken met ongepast gedrag, zegt ze.

Bovendeaard verzamelt verhalen van personeel dat met seksueel ongepast gedrag te maken heeft gekregen. "Het treft vooral jonge, vrouwelijke assistenten die hier nieuw zijn", vertelt ze. "Stel je voor: je verhuist van de andere kant van Europa naar Brussel en kent hier niemand. Dat maakt je kwetsbaar."

Het gedrag is vaak subtiel. "Mannelijke collega's die je in de gang van boven tot onder bekijken, bijvoorbeeld." Maar ook mannen worden soms slachtoffer. "Ik weet van een medewerker, een gay man, dat hij via een datingapp is benaderd door een parlementariër. Hij nodigde die medewerker uit in zijn kantoor. Toen de medeweker naar het kantoor kwam, trof hij die parlementariër masturberend achter z'n bureau aan."

De belangrijkste oorzaak is het machtsverschil tussen personeel en politici, van wie sommigen 'zonnekoninkjes' worden genoemd. "Politici hebben een bepaalde status en privileges", zegt Bovendeaard. "Maar tegelijkertijd is er weinig controle op hun gedrag, ze kunnen eigenlijk doen en laten wat ze willen." Wie als medewerker het ongepaste gedrag aankaart, trekt meestal aan het kortste eind. "Al is er bewijs, de parlementariër kan er zijn zetel niet door verliezen."

Europarlementariër Samira Rafaela is initiatiefnemer van de resolutie. Zij erkent het machtsverschil dat er is tussen medewerkers en politici. "Sommige parlementariërs maken misbruik van hun invloedrijke positie. We moeten durven benoemen dat machtsmisbruik ook in het Europees Parlement gebeurt", zegt Rafaela.

Bijkomend probleem is volgens haar de diplomatieke onschendbaarheid. Want hoewel seksueel misbruik strafbaar is, worden diplomaten in Brussel beschermd tegen rechtsvervolging.

Stap verder

De resolutie kon gisteren op 516 stemmen voor rekenen - een forse meerderheid. Toch waren er ook tegenstemmen. Die weerstand zit hem volgens Rafaela in de verplichting. "Sommige parlementariërs vinden dat ze het helemaal niet nodig hebben, anderen zien het als aanval en trekken het zich persoonlijk aan. Dat geldt vooral voor de mannelijke collega's".

Tegenstemmers kwamen vooral uit conservatieve hoek. Ook een deel van de christendemocraten stemde tegen.

Rafaela is blij met het resultaat, maar wil eigenlijk nog een stap verder gaan. Zij pleit voor een lijst waarop wordt bijgehouden wie de cursus niet heeft bijgewoond. "Dan mag je aan je kiezers gaan uitleggen waarom je dat niet doet. Het kost helemaal niet veel tijd. Laat als volksvertegenwoordiger gewoon zien dat je het onderwerp serieus neemt."