Nederland aan Afghaanse tolken: zonder paspoort evacuatie onmogelijk
Een groot deel van de 2000 Afghanen die Nederland de komende tijd nog wil evacueren, kan niet hierheen komen doordat ze geen paspoort hebben. De NOS heeft e-mails ingezien waarin het ministerie van Buitenlandse Zaken aan tolken en hulpverleners laat weten dat evacuaties zonder paspoort niet mogelijk zijn.
De afgelopen maanden kregen dezelfde tolken nog te horen dat er aan de paspoortenkwestie wordt gewerkt en dat Nederland zich ervoor inzet om deze mensen wel te evacueren.
De paspoorten-eis geldt voor alle te evacueren Afghanen, van baby's tot volwassenen. Veel Afghanen hebben geen paspoort, omdat het de afgelopen tijd vrijwel onmogelijk was om er een aan te vragen.
Ook kreeg een groot deel van hen pas na de machtsovername door de Taliban te horen dat ze in aanmerking kwamen voor evacuatie naar Nederland. En sinds de Taliban de macht hebben, is het nog moeilijker om een paspoort te krijgen.
Het spijt ons dat we u moeten meedelen dat we u zonder paspoort op geen enkele manier kunnen helpen. Stay safe.
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt in een reactie dat het op dit moment inderdaad onmogelijk is om geëvacueerd te worden zonder paspoort. Het probleem zou bij de Taliban liggen, die geen mensen zonder paspoort laten vertrekken. Ook de landen waar de Nederlandse evacuees in eerste instantie naar toe vliegen, Pakistan en Qatar, zouden geen mensen zonder paspoort toelaten.
Het ministerie zegt wel dat er diplomatiek overleg is met Pakistan en Qatar om de situatie te veranderen. "We blijven ons inzetten om alle mensen die volgens Nederlandse criteria in aanmerking komen voor overkomst naar Nederland daarbij te ondersteunen."
In een e-mail aan een tolk waarover de NOS beschikt, zegt het ministerie daar niets over. De ambtenaar die de mail schreef, sluit af met: "Het spijt ons dat we u moeten meedelen dat we u zonder paspoort op geen enkele manier kunnen helpen. Stay safe."
Ook Nederlandse hulporganisaties kregen te horen dat mensen zonder paspoort geen kans maken op evacuatie. Aan hen schreef het ministerie: "Voor zowel Nederland, Pakistan als Qatar geldt dat voor alle leeftijden een geldig paspoort vereist is. Geen uitzonderingen voor jonge kinderen/baby's."
Gezinslid zonder paspoort
Het Nederlandse kabinet maakte deze maand bekend dat er nog zo'n 2000 Afghanen die op één of andere manier voor Nederlanders in Afghanistan hebben gewerkt het recht krijgen om hier naar toe te komen. Demissionair minister Knapen van Buitenlandse Zaken beloofde zijn best doen om die mensen geëvacueerd te krijgen. Maar als de paspoortenkwestie niet wordt opgelost, gaat dat voor veel Afghaanse gezinnen dus niet lukken.
Het grootste deel van de tolken met wie de NOS contact heeft, heeft minimaal een gezinslid zonder paspoort. "Ik denk dat bijna alle gezinnen dit probleem hebben", zegt oud-vakbondsleider Anne-Marie Snels, die veel tolken bijstaat. "Als de eisen om naar Nederland te komen steeds strenger worden, komt er straks helemaal niemand meer hier binnen."
'Zo oneerlijk'
Een van de tolken met wie de NOS al langere tijd contact heeft, verloor zijn paspoort eind augustus in de chaos bij het vliegveld van Kabul. "Nadat Nederlandse militairen mijn papieren hadden gecontroleerd, haalde ik mijn vrouw en kinderen op buiten het vliegveld," zegt hij. Zijn tas liet hij achter op de luchthaven. "In de paar minuten dat ik ben weggeweest, werd de toegangspoort tot het vliegveld gesloten. Ik stond buiten, onze paspoorten lagen binnen."
De man mailde de afgelopen maanden veelvuldig over zijn probleem met Buitenlandse Zaken, maar de paspoorten werden nooit teruggevonden. Hij kreeg deze week een e-mail uit Nederland waarin stond dat hij niet meer kan worden geholpen.
"Dit is zo oneerlijk", zegt hij nu. "Ik heb twee maanden gewacht. Het was niet mijn fout dat de paspoorten weg zijn. Ik had al mijn documenten, ook paspoorten. Dit is zo moeilijk voor me."
Risico van 'exposure'
Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat de tolken kunnen proberen een nieuw paspoort aan te vragen. "Dat is echter vanwege de enorme vraag een tijdrovend proces en er komt ook een risico van exposure bij kijken."
Voor de tolken met wie de NOS in contact staat, is dat inderdaad geen optie. Een nieuw paspoort moet worden aangevraagd bij de Taliban. Er zijn berichten dat zij mensen uit de rij halen en arresteren. Ook zou aan mensen worden gevraagd waarvoor ze de paspoorten nodig hebben en de tolken durven het niet aan om op die vraag te antwoorden.
