Verkiezingen Marokko: liberalen winnen, grote nederlaag voor regeringspartij
Een enorme verkiezingsnederlaag voor regeringspartij PJD (Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling) in Marokko. Met bijna alle stemmen geteld, lijkt het aantal zetels gedecimeerd. De gematigd islamitische partij, die tien jaar de grootste was, gaat van 125 naar 12 zetels.
De liberale partij RNI gaat er overtuigend vandoor met de winst. De partij lijkt uit te komen op 97 zetels, dat is een stijging van zestig zetels.
De voorlopige uitslag werd afgelopen nacht bekendgemaakt door de Marokkaanse minister van Binnenlandse Zaken. Koning Mohammed VI zal een nieuwe premier aanwijzen uit de winnende partij.
"RNI is een partij met veel vermogende mensen, een schril contrast met de overgrote meerderheid van de Marokkaanse bevolking die in armoede leeft", vertelt Samira Jadir, correspondent in Marokko. "RNI heeft een zeer zichtbare verkiezingscampagne gevoerd. Ze waren overal. Op sociale media en op straat"
Orders uit paleis
"De regeringspartij is de afgelopen jaren minder populair geworden, omdat de partij een aantal maatregelen heeft moeten goedkeuren en doorvoeren die door de koning waren opgelegd", verklaart arabist Jan Hoogland het grote verlies van de PJD in het NOS Radio 1 Journaal.
"Maatregelen die bij de eigen achterban niet populair waren, zoals bijvoorbeeld het normaliseren van de betrekkingen met Israël, afgelopen december. Die orders kwamen rechtstreeks uit het paleis. Het electoraat van de islamitische partij stond daar zeker niet achter."
Dat is niet de enige reden voor de verkiezingsnederlaag, aldus Jadir. "De populariteit van de PJD onder de bevolking werd gezien als een bedreiging voor de gevestigde orde. De partij wilde corruptie tegengaan en gebruikte de islam als grondslag, iets wat de conservatieve deel van de bevolking aansprak. Maar de partij raakte zelf verwikkeld in een aantal schandalen en verloor daarmee het vertrouwen van de kiezers."
Volgens Jadir waren de coronamaatregelen van het afgelopen anderhalf jaar de druppel. "Premier El Othmani werd tijdens de verkiezingscampagne nog uitgejouwd door mensen."
Overigens had de PJD het verlies deels al voorzien, omdat er een nieuw systeem is ingevoerd waardoor het moeilijker is voor grote partijen om nog zoveel zetels te halen. Als die regels tijdens de vorige verkiezingen hadden gegolden, had de PJD toen 80 zetels bemachtigd, in plaats van 125.
Vriend van de koning
Naast de RNI, profiteerde ook een andere liberale rivaal, de Partij van Authenticiteit en Moderniteit van het grote verlies van de Partij van Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (PJD).
Als de twee grote liberale partijen gaan samenwerken, komen ze uit op bijna de helft van de zetels. "De regering krijgt zeker een, zo niet twee zeer koningsgezinde partijen. Deze worden nu al genoemd: 'de partij van de vriend van de koning' en ' de partij van de nieuwe vriend van de koning", weet Hoogland. "En zij zullen hier alles doen zoals de koning en het paleis willen dat het gebeurt."
Hogere opkomst
De opkomst was dit jaar hoger dan in 2016. Toen bracht 43 procent van de stemgerechtigden zijn stem uit. Dit keer was het iets meer dan de helft. "Voor onze begrippen is dat niet zo hoog, maar in Marokko vinden ze het historisch hoog", aldus Hoogland.
"Mensen zijn vooral met andere zaken bezig dan politiek. Het hoofd boven water houden, is hier een dagelijkse strijd. En veel Marokkanen denken: 'Het maakt niet uit of ik stem of niet. Uiteindelijk bepaalt de koning toch wel'."
De verkiezingen voor het landelijke, provinciale en lokale bestuur vonden vanwege corona op dezelfde dag plaats. Er deden 31 politieke partijen mee in de strijd om de totaal 395 parlementszetels.
