Verdeeldheid in Australië: 'Meer steenkool? Leven wij op dezelfde planeet?'

• Meike Wijers

De bewoners van de Australische deelstaat New South Wales zetten zich schrap voor mogelijk noodweer de komende dagen. Meteorologen spreken van een 'weerbom'. Maandag beleeft Sydney met 27 graden de heetste winterdag sinds 2015.

Extreem weer, bosbranden en extreme droogte zullen, volgens de wetenschappers achter het IPCC-rapport over klimaatverandering in de toekomst, veel vaker voorkomen. Als er niets aan gedaan wordt, kan de temperatuur op het continent met wel 4 graden stijgen. De steenkoolindustrie is een van de belangrijkste veroorzakers van de CO2-uitstoot.

In de Australische outback, waar veel mensen afhankelijk zijn van de steenkolenindustrie, wordt deze boodschap met gemengde gevoelens ontvangen. Australië is de grootste steenkolenexporteur ter wereld. Meer dan 30 procent van alle steenkool komt hiervandaan.

"Ik verdien mijn geld in de steenkolenindustrie en daar ben ik trots op", zegt Ray Thorn. Hij werkt als ingenieur in een steenkolenmijn op zo'n dertig kilometer van het dorp Rylestone in de deelstaat New South Wales. Dit gebied, zo'n 250 kilometer van Sydney, wordt ook wel 'coal country' genoemd.

Tientallen steenkolenmijnen tekenen het landschap, is te zien in deze video:

Thorn en zijn collega Glenn West zitten in een witte ute, een typisch Australische auto met grote laadbak, een broodje te eten langs de snelweg. Allebei werken ze al heel hun leven in de mijnbouw. "Het is een belangrijk deel van mijn leven, en ik hoop dat mijn kinderen ook in de mijnen zullen werken", zegt West.

Over klimaatverandering maken ze zich niet zo'n zorgen. "Op een gegeven moment moeten we misschien van de steenkool af, maar voorlopig nog niet. De prijs stijgt de laatste maanden juist", zegt West. De twee steunen plannen van de deelstaatregering om nog meer nieuwe mijnen toe te staan in dit gebied. "De toekomst van Australië, en die van de wereld, is nog steeds steenkool", zegt West.

Dat beaamt lokale bestuurder Peter Shelley. Hij runt een postkantoor in Rylestone en kent bijna alle 650 inwoners van het dorp. "Heel veel mensen zijn direct of indirect afhankelijk van de steenkoolindustrie", zegt hij. Volgens Shelley betekent meer mijnen, meer werk en welvaart voor de gemeenschap. "Als je denkt dat het einde van de fossiele brandstoffen in zicht is, houd je jezelf voor de gek", zegt hij.

Dorpsbewoners lijnrecht tegenover elkaar

Maar vanwege die nieuwe plannen staan sommige dorpsbewoners lijnrecht tegenover elkaar. Enkele kilometers verderop vecht Janet Walk (63) tegen de mogelijk nieuwe mijnbouw. "Toen ik hoorde dat ze hier nog meer mijnen willen bouwen, kon ik het haast niet geloven. Leven wij wel op dezelfde planeet? Waarom zou je dat doen?"

Walk heeft een boerderij aan de rand van Rylestone waar ze al 25 jaar lang paarden houdt. De verwoestende bosbranden van anderhalf jaar geleden kwamen tot vlak bij haar huis. "Het vuur was overal om ons heen. De brandweer werkte aan een stuk door, maar we waren zelf ook dag en nacht bezig om het vuur op afstand te houden", vertelt ze.

Ze vindt het onbegrijpelijk dat de deelstaatregering nieuwe mijnbouw steunt. Maar het is in lijn met de visie van premier Scott Morrison. "Australië draagt zijn steentje bij. Ik zal niet namens de Australiërs een blanco cheque tekenen voor doelstellingen zonder een plan", zei hij in reactie op de conclusies van het IPCC.

Australië heeft als doel om in 2030 zo'n 28 procent van de CO2-uitstoot te verminderen ten opzichte van 2005, en de regering weigert zich vast te leggen op een klimaatneutrale toekomst in 2050. Daarmee heeft Australië het minst ambitieuze klimaatbeleid van alle westerse landen.

Dat komt omdat de fossiele industrie nog steeds veel geld oplevert. Er is nog steeds vraag naar steenkool, en dankzij een stevige lobby legt de regering de grote bedrijven geen strobreed in de weg. "De regering zegt feitelijk dat wij er niet toe doen. Wat belangrijk is, is de kolenindustrie, de grote bedrijven", zegt Walk. Maar steeds meer mensen beginnen zich te verzetten. De petitie om de nieuwe mijnbouw tegen te gaan, is al door duizenden Australiërs ondertekend.

Walk maakt zich op voor een lange strijd. "Ik zal hiertegen vechten. Over mijn lijk komt hier een nieuwe steenkolenmijn, ik ga nog liever dood of de gevangenis in. Maar ik ga hier niet weg."