Drie binnenvaartschepen met giftig gas aan boord kunnen lading lossen

Drie binnenvaartschepen die stillagen in Zwolle, Utrecht en Veghel met een giftige lading graan uit Polen aan boord, kunnen op korte termijn hun lading lossen. Dat bevestigt Sunniva Fluitsma van de ASV, een belangenvereniging voor schippers. De schepen lagen sinds vorige week dinsdag aan de ketting.

De schepen Coby, Imatra en Semper Spera brachten tarwe uit Polen naar diervoederbedrijf De Heus Voeders. Het graan werd per trein naar Nederland vervoerd en in Oss overgeladen op de schepen.

In het ruim van de schepen werd een veel te hoge concentratie van het gas fosfine aangetroffen. Fosfine wordt in de vorm van pillen in het ruim gestopt om de lading te ontsmetten zodat er geen ongedierte bij kan komen. Waarom het gas aan boord zat van de schepen en waarom de concentratie fosfine zo hoog was, is onduidelijk. Eerder zijn schippers er ernstig ziek van geworden.

Ontgassen

Gisteren werd een oplossing gevonden: de schepen konden hun lading ontgassen op IJsseloog, een kunstmatig eiland in het Ketelmeer, ten zuiden van de Noordoostpolder.

Toch was het probleem daarmee nog niet opgelost: uit meetrapportages moest eerst blijken dat de opvarenden de stuurhutten en machinekamers veilig konden betreden. Bovendien zeiden twee van de drie schippers pas te gaan varen als een reddingsboot en vergoeding zouden worden geregeld.

Volgens Fluitsma van de ASV wordt aan die eisen voldaan. "Het schip Imatra uit Zwolle is aangekomen bij het Ketelmeer en de Semper Spera uit Veghel is onderweg. Alleen de Coby uit Utrecht moet eerst recht worden gelegd voor het schip kan vertrekken, dat zal begin volgende week gebeuren." Ze verwacht dat het laatste schip halverwege volgende week van de lading verlost zal zijn.

'Schipper rook knoflook'

Fluitsma zegt dat de hoge concentratie fosfine al werd geroken bij de overslag van de trein op de schepen in Oss. Aan fosfine wordt namelijk vaak een knoflookgeur toegevoegd, zodat het gas kan worden geroken. "Een schipper merkte dat het naar knoflook rook, maar vervolgens zijn de drie schepen gewoon doorgeladen. Er is niets gecontroleerd." Pas in Utrecht stelde een medewerker van veevoederbedrijf De Heus Voeders met meetapparatuur de te hoge concentratie vast.

Normaal gesproken wordt fosfine toegevoegd aan scheepsladingen, zegt Fluitsma. "Het komt normaal helemaal niet per trein naar Nederland. Zeeschepen zijn lang onderweg en fosfine wordt toegevoegd aan het ruim om ongedierte weg te houden. Bovendien verliest het gas na verloop van tijd zijn werkzaamheid, waardoor het beter geschikt is voor zeeschepen." Ze wijst erop dat het gas langer werkzaam blijft onder droge omstandigheden.

Het is de vraag hoe de fosfine in het ruim is beland en waarom dat niet bekend was. Fluitsma zegt dat fosfine in de regel door de producent van de goederen aan een lading wordt toegevoegd. "Maar stel dat de producent het wel netjes gemeld heeft, maar de schippers niet zijn gewaarschuwd, dan ligt de verantwoordelijkheid weer ergens anders."

Een woordvoerder van de Inspectie SZW, die erop toeziet dat er onder gezonde en veilige werkomstandigheden wordt gewerkt, laat weten dat de schepen en de silo in Oss zijn stilgelegd toen de te hoge concentraties aan het licht kwamen.