Emsland-kampen uit de vergetelheid
Door verslaggever Margriet Brandsma
Vijftien concentratiekampen net over de grens met Groningen en Drenthe. Met namen als Börgermoor, Wesuwe, Versen, Esterwegen. Zo'n 200.000 mensen zaten er gevangen, meer dan 30.000 gevangenen overleefden dat niet.
Het is één van de meest verdrongen en vergeten episodes uit de Tweede Wereldoorlog. In Duitsland maar óók aan de Nederlandse kant van de grens. Pas in de jaren tachtig werd in Papenburg een informatiecentrum over de kampen ingericht.
Uit die tijd stammen ook de jaarlijkse herdenkingen op een oorlogsbegraafplaats vlakbij het voormalige concentratiekamp Esterwegen. Rond de 8ste mei herdenken Nederlanders en Duitsers uit de grensstreek daar samen de Duitse capitulatie.
Kantine
De gepensioneerde onderwijzer Pieter Alders uit Emmen doet al jaren onderzoek naar de Emslandkampen. Hij vond restanten zoals een oude barak uit het voormalige kamp Versen. Na de oorlog deed die barak jarenlang dienst als kantine van de plaatselijke ruitervereniging.
Alders kwam erachter dat gevangenen die kans zagen te ontsnappen en dachten aan de Nederlandse kant van de grens veilig te zijn, door de Nederlandse autoriteiten werden opgepakt en uitgeleverd aan Duitsland.
"Dat gebeurde in de jaren dertig. Het was het gevolg van de politiek van de regering-Colijn. Die wilde neutraal blijven, net als in de Eerste Wereldoorlog", zegt Alders.
De eerste Emsland-kampen werden al in 1933 gebouwd, kort nadat de Rijksdag in Berlijn in brand werd gestoken. Hitler liet er politieke gevangenen opsluiten, later ook joden, zigeuners en vooral krijgsgevangenen.
Belangstelling
De laatste jaren groeit de belangstelling voor de Emsland-kampen, zegt Alders. "Mensen vinden het ongelooflijk dat zo dichtbij, zulke onbeschrijflijke dingen zijn gebeurd. En dat het zo onbekend is gebleven."
Op het moment wordt het terrein van voormalig concentratiekamp Esterwegen ingericht als gedenkplaats voor alle vijftien Emsland-kampen. Over een paar maanden wordt de gedenkplaats in gebruik genomen. Meer dan 66 jaar na de oorlog zijn de Emsland-kampen eindelijk uit de vergetelheid gerukt.