NOS Nieuws

Iraanse kerncentrale in Bushehr plat vanwege 'technische storing'

De enige Iraanse kerncentrale, in de havenstad Bushehr, is afgelopen weekend stilgelegd. De reactor, die op zo'n 750 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Teheran ligt, schakelde zaterdagnacht automatisch uit door een noodstop, melden de Iraanse autoriteiten. Volgens de Atoomenergie-organisatie van Iran gaat het om "een technische storing".

Een functionaris van elektriciteitsbedrijf Tavanir, dat in handen is van de staat, zei gisteren in een programma op de Iraanse televisie dat de centrale zo'n drie tot vier dagen plat zal liggen. Hij deed geen mededelingen over de mogelijke oorzaak. Wel zei hij dat Iraniërs rekening moeten houden met stroomuitval. Ook deed hij de oproep om zo min mogelijk stroom te gebruiken.

Of de uitval daadwerkelijk een technische fout is, is de vraag. Sinds vorig jaar zijn er vaker mysterieuze incidenten in Iran. Zo waren er vorig jaar meerdere explosies in energiecentrales en in complexen waar kernenergie wordt opgewekt. De incidenten wekken de indruk van mogelijke cybersabotage, iets wat in het verleden vaker is gebeurd in Iran. "Wat daar precies is gebeurd, daar gaan we waarschijnlijk niet direct achter komen", zegt correspondent Daisy Mohr. "Er gebeuren veel mysterieuze dingen rond het atoomprogramma in Iran, dus het zou best goed kunnen dat dit er een van is."

In de regio baart het nucleaire programma van Iran met name Israël grote zorgen. Er wordt algemeen van uitgegaan dat de Mossad, de Israëlische geheime dienst, achter een reeks van (cyber)aanvallen zit op Iraanse doelen. De kort geleden opgestapte chef van de Mossad, Yossi Cohen, liet zich onlangs in een interview met een Israëlische televisiezender uit over een omvangrijke operatie waarbij tienduizenden Iraanse documenten het land uit werden gesmokkeld. Ook suggereerde hij dat Israël achter een aanval van eerder dit jaar op een ondergronds atoomcomplex in Natanz zit. "We zeggen heel duidelijk: we zullen niet toestaan dat jullie kernwapens krijgen", sprak Cohen.

Ook een mogelijk tekort aan onderdelen, als gevolg van sancties, hebben mogelijk een rol gespeeld bij problemen in Bushehr.

Omstreden atoomakkoord

Het is de eerste keer dat Iran een incident meldt in de kerncentrale in Bushehr, die sinds 2011 operationeel is en 1000 megawatt aan stroom produceert. De centrale werd met hulp van Rusland gebouwd, dat de bouw in 1995 na jaren vertraging overnam in ruil voor olie.

Het nucleaire programma van Iran is al jaren zeer omstreden. Het land zegt de kerncentrale nodig te hebben om stroom op te wekken, maar westerse regeringen vrezen dat het regime in het geheim werkt aan kernwapens. Iran heeft dat altijd ontkend.

Het internationaal atoomagentschap IAEA, de atoomwaakhond van de Verenigde Naties, constateerde in mei dit jaar dat het land zich al maanden niet aan de regels houdt van het in 2015 overeengekomen atoomakkoord. Ondanks de gebrekkige toegang tot informatie schat het IAEA dat Iran momenteel zestien keer de volgens het akkoord toegestane hoeveelheid verrijkt uranium in bezit heeft. Uranium is nodig voor het opwekken van energie, maar ook voor het maken van kernwapens.

Nieuwe onderhandelingen

Het atoomakkoord met Iran wankelt sinds de toenmalige Amerikaanse president Trump in 2018 uit het akkoord stapte. De betrekkingen tussen Iran en de Verenigde Staten verslechterden verder in 2020, toen het Amerikaanse leger de Iraanse generaal Qassem Soleimani doodde.

De Amerikaanse president Joe Biden zei tijdens zijn verkiezingscampagne dat hij het akkoord weer nieuw leven in wil blazen. Sinds april zijn er weer nieuwe onderhandelingsrondes begonnen, maar die verlopen moeizaam. Iran lijkt alleen bereid tot samenwerking wanneer de eerder opgelegde sancties van tafel gaan. Maar dat is voor Biden nog niet zo makkelijk, aangezien daar in Amerika weinig steun voor is. "Aan beide kanten is vertrouwen een van de belangrijkste kwesties en ze willen eigenlijk allebei dat de ander de eerste stap zet", zegt Mohr.

Nieuwe Iraanse president

De grote vraag is hoe het onder president Raisi, de zeer conservatieve opperrechter die afgelopen weekend werd gekozen tijdens de presidentsverkiezingen in Iran, verder zal gaan met de onderhandelingen over een terugkeer naar het atoomakkoord van 2015. Ook de zesde ronde gesprekken daarover in Wenen lijkt nog geen duidelijk resultaat te hebben opgeleverd. Raisi haalt geregeld fel uit naar het Westen, maar zei onlangs wel terug te willen keren naar de deal.

"Ze zijn nu allemaal weer naar huis, maar Raisi heeft aangegeven wel open te staan voor onderhandelingen", zegt Mohr. "De grote vraag hierbij is wie Raisi in zijn team zal kiezen als hoofdonderhandelaar en minister van Buitenlandse Zaken."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl