'Net uit de kliniek, waren mijn schulden opgelopen tot duizenden euro's'

• Rebecca van Dam

  redacteur Online

Patiënten die gedwongen zijn opgenomen, raken vaak nog verder in de problemen doordat hun bijstandsuitkering wordt stopgezet, waarschuwen ggz-deskundigen. "Deze mensen zitten vaak al jaren in de bijstand. Die hebben geen potjes of buffers om vaste lasten, zoals de huur en verzekeringen op te vangen", vertelt Anne-Marie van Dam, psychiater bij Mentrum/Arkin in Amsterdam. "Dus ook als ze maar twee maanden opgenomen zijn en geen geld krijgen, dan kan dat ze behoorlijk in de problemen brengen."

Dat overkwam ook Ferd (40). "In de eerste weken na mijn psychose kreeg ik zoveel medicijnen, dat ik niet eens kon nadenken. Ik heb er ook niet veel herinneringen meer aan."

Rekeningen achter de kachel

Na zijn scheiding raakte Ferd zijn huis kwijt en maakte hij schulden. "Het ging steeds meer bergafwaarts. Ik had geen structuur en zorgde niet goed voor mezelf. Ik ging al niet erg goed met geld om en had altijd geldzorgen. Dat gaf me veel stress, rekeningen gooide ik achter de kachel,"

Bijna vijf maanden was hij opgenomen. "Toen ik wat was opgeknapt en een maatschappelijk werker over mijn financiën begon, raakte ik weer helemaal in paniek. Het bleek dat mijn bijstandsuitkering was stopgezet en dat ik alles weer opnieuw moest aanvragen. Maar niemand had me wat verteld", vertelt Ferd. Hij wil niet met volledige naam genoemd worden, maar die is wel bekend bij de redactie.

De gemeente adviseerde hem om bijzondere bijstand aan te vragen, maar "daar werden lang niet alle kosten mee gedekt." Via de woningstichting kreeg hij een huis toegewezen, maar inmiddels waren zijn schulden opgelopen tot ruim 2000 euro. "Ik had een huurschuld, de zorgverzekering was maanden niet betaald, er lagen telefoonrekeningen. Ik was ontzettend bang dat ik weer zou doordraaien van de stress die dat gaf. Gelukkig kreeg ik nu goede hulp, anders weet ik niet wat er gebeurd zou zijn."

Niet meer melden

"Het staat in de Participatiewet dat de uitkering bij gedwongen opname wordt gestopt. Maar de wet is multi-interpretabel. We zien nu dat er een willekeur ontstaat", vertelt psychiater Van Dam. "De ene ambtenaar of gemeente voert het wel door, de andere niet."

Om problemen zoals die van Ferd te voorkomen, zijn meerdere instellingen gestopt met het melden van opnames, weet Van Dam. Samen met twee collega's waarschuwde ze in Het Parool dat patiënten mogelijk hulp gaan mijden, uit angst dat de uitkering wordt stopgezet

"Sinds afgelopen half jaar is er veel meer druk vanuit de gemeente om te weten of iemand gedwongen is opgenomen, Waarom, is ons een raadsel. Het is penny wise, pound foolish. Misschien kan hiermee een paar honderd euro worden bespaard, terwijl het een enorme administratieve rompslomp is en ontzettend veel werk oplevert voor maatschappelijk werkers. De stress die het de patiënt geeft, kan bovendien voor een terugval zorgen."

Doorgedraaid

Nadat Ferd uit de kliniek was ontslagen, duurde het weken voordat zijn normale bijstand weer werd herstart. "Ook dat gaf veel stress. Ik moest alles opnieuw aanvragen en dat was voor mij heel moeilijk, want ik wist niet wat ik moest invullen." Daardoor werd de stapel onbetaalde rekeningen alleen maar groter. Met hulp van een budgetbeheerder en de gemeente, is een deel van zijn schuld afbetaald en zijn er betaalregelingen getroffen.

"Als ik dit zelf had moeten oplossen, was ik waarschijnlijk weer doorgedraaid", zegt Ferd. "Ik vind het onbegrijpelijk dat er voor mensen in mijn situatie geen oplossing is. Het probleem wordt juist groter gemaakt. Het is domme pech als je een psychose krijgt. Maar het leek alsof ik gestraft werd, omdat ik op dat moment niks meer kon."