Journalisten mogen toch zonder toestemming naar terroristisch gebied

Journalisten en hulpverleners mogen toch zonder toestemming van het ministerie van Justitie en Veiligheid werken in gebied dat in handen is van een terroristische organisatie. Demissionair minister Grapperhaus schrijft aan de Eerste Kamer dat hij met een apart wetsvoorstel komt om dat te regelen.

Op dit moment ligt bij de senaat een voorstel van Grapperhaus, waarin verblijf in terroristische gebieden in het algemeen strafbaar wordt gesteld. Het idee daarachter is dat mensen die in zulke gebieden verblijven zich vaak vereenzelvigen met het gedachtengoed van organisaties die daar de dienst uitmaken. Zo zouden ze een gevaar kunnen zijn voor de Nederlandse samenleving als ze terugkeren.

Volgens dat voorstel kunnen journalisten en hulpverleners een ontheffing krijgen om toch naar terroristisch gebied te reizen. Die moeten ze aanvragen bij Justitie.

Kritiek van journalisten

De Tweede Kamer heeft al ingestemd met dat plan, maar de wet ligt al enige tijd bij de Eerste Kamer. Er is veel kritiek op, onder meer van de beroepsgroep NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren. Die vinden dat journalisten naar zo'n gebied moeten kunnen reizen zonder voorafgaande toestemming. Volgens de organisaties tast zo'n vereiste de onafhankelijkheid van de journalistiek aan.

Grapperhaus meldt nu dat hij met een nieuw voorstel komt, waarin een 'strafuitsluitingsgrond' is opgenomen. Die gaat gelden voor Nederlanders die "uitsluitend in het gebied verblijven om activiteiten te verrichten als hulpverlener werkzaam voor een onpartijdige humanitaire organisatie of als journalist of publicist in het kader van nieuwsgaring".

Daarmee vervalt de vereiste toestemming. "Zo kunnen hun onafhankelijkheid en neutraliteit beter gewaarborgd worden. Die kunnen noodzakelijk zijn voor een goede en veilige uitoefening van hun werk", vindt de minister nu.

Mensen kunnen toch nog toestemming blijven vragen

Grapperhaus gaat het wetsvoorstel de komende tijd uitwerken, samen met vertegenwoordigers van hulpverleningsorganisaties en de journalistiek. Hij schrijft overigens ook dat in het nieuwe systeem mensen nog steeds gebruik kunnen maken van de toestemmingsprocedure.

Dat kan bijvoorbeeld als ze zelf twijfelen of zij een beroep kunnen doen op de strafuitsluitingsgrond. Zo kan volgens de minister een goede balans worden gevonden tussen het belang van onafhankelijke en veilige hulpverlening en journalistiek aan de ene kant en rechtszekerheid aan de andere kant.