Invasie marmerkreeften in Gelderse Vennen, slecht nieuws voor beschermde pad

De marmerkreeft is bezig met een snelle opmars in Nederland. Onderzoekers hebben grote aantallen van de kreeftsoort gevonden in de Overasseltse en Hatertse Vennen in Gelderland. Ze vrezen dat de invasieve exoot zich snel verspreidt, net als de Amerikaanse rivierkreeft.

In 2018 werden de eerste exemplaren van de soort aangetroffen in de Gelderse wateren. Onderzoekers hebben nu vastgesteld dat de dieren zich sindsdien explosief hebben voortgeplant. Dat komt omdat marmerkreeften zichzelf kunnen bevruchten. "Deze kreeftsoort kan zichzelf eigenlijk klonen", zegt Jelger Herder, projectleider bij kennisinstituut RAVON. "Van alle duizenden soorten kreeften die er zijn, is dit de enige die dat kan. Er zijn dus ook alleen maar vrouwtjes."

De kreefteninvasie is slecht nieuws voor de amfibieën die leven in de vennen, waaronder de beschermde knoflookpad. De marmerkreeft eet namelijk kikkers, padden en salamanders, schrijft Omroep Gelderland.

Afkomstig uit aquariums

Volgens Herder is de kreeft afkomstig uit aquariums van hobbyisten. Tot 2016 mocht de marmerkreeft verkocht worden aan particulieren. "Ze waren populair bij mensen omdat ze zichzelf kunnen klonen. Dat vinden ze grappig." Sindsdien staat de soort op de Europese lijst van invasieve exoten en mag er niet meer in worden gehandeld.

Gelderland is niet de enige provincie waar de marmerkreeft de afgelopen jaren opdook. Op meerdere plekken zijn exemplaren gevonden, waaronder in Limburg. Daar zijn nog geen signalen dat de soort zich definitief heeft gevestigd. "In Burgers Zoo zit er bijvoorbeeld ook een heel aantal", zegt Herder. "Of bij mensen in de tuin."

De marmerkreeft heet zo omdat het schild van de dieren een marmerachtige tekening heeft. Volwassen kreeften zijn 8 a 9 centimeter lang. "Maar wij vangen ze vooral als ze jong zijn. Dan zijn ze ongeveer 4 centimeter." De dieren worden zover bekend niet gegeten.

Weinig tegen te doen

Tegen de verdere verspreiding van de kreeftsoort is volgens deskundigen weinig te doen. "Je kan ze op geen enkele manier allemaal vangen", zegt Herder. "Dan blijf je bezig." Het is niet duidelijk hoeveel marmerkreeften er in de Gelderse Vennen zitten. "Ik stuurde er een paar studenten op uit. Die hadden er in een halfuur zeker vijftig gevangen."

Naast dat de marmerkreeft zichzelf kan voortplanten, kan het dier zich ook goed verplaatsen. "Ze kunnen zeker 150 meter over land lopen. Dus we verwachten dat ze op termijn nog een veel groter gebied koloniseren."